ẨM THỰC

Rau mùi (ngò rí) - “nhỏ nhưng có võ”

By Ngọc Anh

Rau mùi là một loại thảo mộc được sử dụng phổ biến, để tạo hương vị cho các món ăn trên khắp thế giới.

Rau mùi có nguồn gốc từ cây Coriandrum sativum và có họ hàng với rau mùi tây, cà rốt và cần tây. Loại cây này còn được gọi là mùi tây Trung Quốc. Rau mùi thường được sử dụng trong các món súp, salad của người phương Tây, và các món cari, canh… của người Ấn và phương Đông. Lá rau mùi thường được sử dụng tươi, trong khi hạt thường được phơi khô hoặc nghiền mịn.

Rau mùi và những lợi ích sức khỏe

Có khả năng làm giảm lượng đường trong máu

Lượng đường trong máu cao là một yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường loại 2. Hạt rau mùi, chiết xuất và tinh dầu rau mùi đều giúp giảm lượng đường trong máu. Trên thực tế, những người có lượng đường trong máu thấp hoặc đang dùng thuốc tiểu đường nên thận trọng với rau mùi vì nó rất hiệu quả trong việc giảm lượng đường trong máu. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy rằng hạt rau mùi làm giảm lượng đường trong máu bằng cách thúc đẩy hoạt động của enzym giúp loại bỏ đường khỏi máu. Một nghiên cứu trên chuột bị béo phì và lượng đường trong máu cao cho thấy rằng một liều duy nhất (20 mg mỗi kg trọng lượng cơ thể) chiết xuất hạt rau mùi làm giảm lượng đường trong máu 4 mmol/L trong 6 giờ, tương tự như tác dụng của thuốc điều trị đường huyết glibenclamide. Một nghiên cứu tương tự cũng cho thấy rằng cùng một liều lượng chiết xuất hạt rau mùi làm giảm lượng đường trong máu và tăng giải phóng insulin ở chuột mắc bệnh tiểu đường, so với động vật đối chứng.

Giàu chất chống oxy hóa tăng cường miễn dịch

Rau mùi cung cấp các chất chống oxy hóa, ngăn ngừa tổn thương tế bào do các gốc tự do gây ra. Các chất chống oxy hóa của rau mùi đã được chứng minh là có khả năng chống lại chứng viêm trong cơ thể. Các hợp chất này bao gồm terpinene, quercetin và tocopherols, có tác dụng chống ung thư, tăng cường miễn dịch và bảo vệ thần kinh, theo các nghiên cứu trong ống nghiệm và động vật. Một nghiên cứu cho thấy rằng các chất chống oxy hóa trong chiết xuất hạt rau mùi làm giảm viêm và làm chậm sự phát triển của các tế bào ung thư phổi, tuyến tiền liệt, ung thư vú và ruột kết.

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Một số nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm cho thấy rau mùi có thể làm giảm các yếu tố nguy cơ bệnh tim, chẳng hạn như huyết áp cao và mức cholesterol LDL (có hại). Chiết xuất rau mùi hoạt động như một chất lợi tiểu, giúp cơ thể thải natri và nước dư thừa, làm giảm huyết áp của bạn. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng rau mùi cũng cũng giúp giảm cholesterol. Những con chuột được cho ăn hạt rau mùi đã giảm đáng kể lượng cholesterol LDL (xấu) và tăng HDL (tốt) cholesterol. Bên cạnh đó, nhiều người nhận thấy rằng ăn các loại thảo mộc và gia vị cay nồng như rau mùi giúp họ giảm lượng natri, từ đó có thể cải thiện sức khỏe tim mạch. Ở những người tiêu thụ nhiều rau mùi, cùng với các loại gia vị khác, tỷ lệ mắc bệnh tim có xu hướng thấp hơn – đặc biệt là so với những người theo chế độ ăn phương Tây, vốn chứa nhiều muối và đường.

Giúp bảo vệ sức khỏe não bộ

Nhiều bệnh về não, bao gồm Parkinson, Alzheimer và đa xơ cứng, có liên quan đến chứng viêm. Đặc tính chống viêm của rau mùi bảo vệ chống lại những bệnh này. Một nghiên cứu trên chuột cho thấy chiết xuất rau mùi bảo vệ chống lại tổn thương tế bào thần kinh sau các cơn co giật do thuốc gây ra, nhờ có đặc tính chống oxy hóa của nó. Một nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra rằng lá rau mùi giúp cải thiện trí nhớ, có các ứng dụng đối với bệnh Alzheimer và giúp kiểm soát sự lo lắng. Các nghiên cứu trên động vật chứng minh rằng chiết xuất rau mùi có hiệu quả gần như Diazepam, một loại thuốc lo âu thông thường, trong việc giảm các triệu chứng của tình trạng này.

Thúc đẩy tiêu hóa và sức khỏe đường ruột

Dầu chiết xuất từ hạt rau mùi có thể đẩy nhanh quá trình tiêu hóa. Một nghiên cứu kéo dài 8 tuần ở 32 người bị hội chứng ruột kích thích (IBS) cho thấy 30 giọt thuốc thảo dược chứa rau mùi uống ba lần mỗi ngày làm giảm đáng kể đau bụng, đầy hơi và khó chịu, so với nhóm dùng giả dược. Chiết xuất rau mùi được sử dụng như một chất kích thích sự thèm ăn trong y học cổ truyền Iran. Một nghiên cứu trên chuột ghi nhận rằng chiết xuất rau mùi làm tăng sự thèm ăn, so với những con chuột đối chứng được cho uống nước hoặc không có gì.

Chống lại nhiễm trùng

Rau mùi có chứa các hợp chất kháng vi khuẩn giúp chống lại các bệnh nhiễm trùng và ngộ độc. Dodecenal, một hợp chất trong rau mùi, có thể chống lại vi khuẩn như Salmonella – gây ngộ độc thực phẩm đe dọa tính mạng và ảnh hưởng đến 1,2 triệu người hàng năm ở Hoa Kỳ. Ngoài ra, một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy hạt rau mùi là một trong số các loại gia vị Ấn Độ có thể chống lại vi khuẩn gây nhiễm trùng đường tiết niệu (UTIs).

Bảo vệ làn da

Rau mùi có khả năng làm giảm các triệu chứng viêm da, hoặc phát ban nhẹ. Các nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng các chất chống oxy hóa trong chiết xuất rau mùi giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào, nguyên nhân gây lão hóa da nhanh hơn và cả tổn thương da do bức xạ tia cực tím B. Hơn nữa, nhiều người sử dụng nước ép lá rau mùi nhằm cải thiện các tình trạng da như mụn trứng cá, da nám, dầu hoặc khô.

Dễ dàng bổ sung vào chế độ ăn uống của bạn

Tất cả các bộ phận của cây rau mùi đều có thể ăn được, nhưng hạt và lá của rau mùi có vị rất khác nhau. Trong khi hạt rau mùi có vị đất, lá có mùi hăng và giống như cam quýt. Hạt mùi thì thường được thêm vào các món nướng, canh, rau xào, … Khi gặp nhiệt độ, rau mùi sẽ toả ra mùi thơm, chúng còn được nghiền nhuyễn và trộn cùng bột cho các món bánh. Lá mùi còn thường được dùng để trang trí súp hoặc dùng trong món salad, mì ống lạnh, đậu lăng, salsa cà chua tươi hoặc các món mì Thái. Hoặc một cách chế biến khác cũng rất phổ biến là xay nhuyễn rau mùi cùng với tỏi, đậu phộng, nước cốt dừa, thêm nước cốt chanh để tạo thành hỗn hợp sốt cho món burritos, salsa.

Tổng kết

Rau mùi là một loại thảo mộc có mùi thơm, giàu chất chống oxy hóa, chế biến đa dạng các món ăn và chứa nhiều lợi ích cho sức khỏe. Rau mùi giúp giảm lượng đường trong máu, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng và tăng cường sức khỏe tim, não, da và tiêu hóa. Mặc dù những nghiên cứu trên đều là dựa trên kết quả của chiết xuất từ rau mùi, không đưa ra liều lượng khuyên dùng với rau/hạt mùi, tuy nhiên việc thêm nó vào chế độ ăn hàng ngày chắc chắn sẽ mang lại những lợi ích tích cực cho sức khỏe.