Ngừng so sánh bản thân với người khác để hạnh phúc hơn

Tôi gặp em sau mấy năm mất liên lạc. Hai chị em trò chuyện về những điều đã bỏ lỡ suốt thời gian qua. Rồi em bắt đầu kể về những lo lắng của mình. Em làm việc cho một ngân hàng nước ngoài với mức lương ổn định. Nhưng gần đây, bạn bè xung quanh ai nấy đều bắt đầu lập gia đình, có con rồi mua nhà, mua xe hết cả. Em thấy mình chả có gì. Hiện tại, em vẫn ở nhà thuê, tài khoản tiết kiệm không nhiều, cũng chẳng tha thiết lắm với công việc hiện tại. Ngày ngày đi làm thấy bạn bè “thành công” như vậy, em lại càng nghĩ ngợi đến mất ngủ. 

Bạn Đã Bao Giờ Có Những Suy Nghĩ Như Vậy?

Tôi cũng có những lúc như vậy. Và tôi tin, mỗi chúng ta đều từng có những suy nghĩ này trong cuộc sống. Đặc biệt, “phụ nữ sâu sắc như cơi đựng trầu” lại thường là người hay so sánh cuộc sống của mình với những người khác hơn là nam giới. Không phải ai cũng nhận thức được là mình đang so sánh, mà còn là so sánh khập khiễng, giống như kiểu tôi là chim, sao tôi không thể bơi được như cá vậy. Mặc dù, có những nghiên cứu cho thấy so sánh đôi lúc tạo ra những tác động tích cực, giúp chúng ta tiến bộ hơn trong cuộc sống. Nhưng phần lớn chúng tạo ra căng thẳng và áp lực lên đời sống tinh thần của con người. 

So sánh mang lại nhiều những ảnh hưởng tiêu cực đặc biệt trong thời đại công nghệ, khi mà chúng ta có thể kết nối với bất kỳ ai trên mạng xã hội. Từ những người nổi tiếng với cuộc sống đáng ngưỡng mộ, đến bạn bè, họ hàng, hàng xóm và cả những người bạn không quen. Vô thức trượt xuống xem những dòng cập nhật trạng thái mới nhất, chúng ta ghen tị khi bạn vừa được thăng chức, anh ấy mới mua được ngôi nhà mới bạc tỷ, con cái cô kia thật giỏi giang, chị ấy thật đáng ngưỡng mộ vì có chồng tâm lý. Những suy nghĩ trong tích tắc tưởng chừng như vô hại, đôi khi lại có thể dẫn đến những mâu thuẫn trong gia đình hay những tổn thương không đáng có mà đôi khi chúng ta không ngờ đến.

Bạn Có Nhận Thức Được Phần Lớn So Sánh Có Hại?

Quay lại câu chuyện của em, em nói với tôi rằng sau khi suy nghĩ nhiều thì em quyết định mua nhà trả góp. Mua nhà là một điều tốt. Nhưng thiết nghĩ nếu quyết định này bắt nguồn từ việc nhìn vào cuộc sống của người khác thì cần suy nghĩ thật kỹ. Trước hết em cần hiểu rõ bản thân mình. Những người bạn bên cạnh mà em nói, họ mua nhà không chỉ bằng sức của riêng mình họ. Em cũng biết họ có hai vợ chồng chung sức, lại có gia đình nội ngoại hai bên giúp đỡ. Thêm nữa, họ cũng đâu phải mua đứt, họ vẫn còn đang làm việc cực nhọc để trả góp hàng tháng đấy thôi. 

Em thì khác. Em chỉ có một mình. Nếu như em liều lĩnh mua nhà để sở hữu cho bằng bạn bằng bè, làm yên lòng bản thân trong phút chốc, vậy em đã tính toán gì cho việc mua nhà này? Em đang có trong tay bao nhiêu tiền, em định vay bao nhiêu? Em có nghĩ đến tính thanh khoản của bất động sản trong trường hợp khẩn cấp cần bán một khi em đã dồn hết tiền vào mua nhà, cộng với khoản trả góp hàng tháng mà không có cho mình một khoản dự phòng trong những trường hợp khó khăn, bất trắc. Bài toán mua nhà là một bài toán khó, đâu chỉ quyết định nhất thời bởi những nhìn nhận sai lệch. Nếu tính toán không đúng, người thiệt thòi sẽ chỉ là bản thân mình mà thôi.

Làm Sao Để Ngừng Việc So Sánh Bản Thân Với Người Khác

Nhận thức về bản thân 

Tôi luôn cho rằng điều quan trọng nhất để giải quyết gốc rễ mọi vấn đề chính là nâng cao khả năng tự nhận thức về bản thân (self-awareness). Một khi hiểu rõ bản thân, bạn ý thức được mình là duy nhất và độc nhất. Mỗi người có một nền tảng gia đình, kiến thức, và khả năng khác nhau vậy nên mọi sự so sánh đều trở nên khập khiễng. Một cách để hiểu bản thân hiệu quả đó chính là ghi chép lại (journal) tất cả những sự kiện, công việc, cảm xúc, suy nghĩ của bản thân trong ngày. Viết và đọc lại những ghi chép này mỗi ngày sẽ giúp bạn khám phá những khía cạnh mới của bản thân mà bạn chưa biết.

Hạn chế sử dụng mạng xã hội 

Có thể bạn sẽ không thích điều này. Dù không thể phủ nhận những lợi ích mà mạng xã hội mang lại khi kết nối và đem đến nhiều thông tin bổ ích hay cơ hội tốt cho mọi người. Tuy nhiên, mạng xã hội cũng chính là thủ phạm lấy cắp đi nguồn thời gian quý báu của chúng ta, đồng thời châm ngòi cho cuộc chiến nội tâm khi bạn luôn so sánh trong vô thức về cuộc sống của mình và cuộc sống của người khác. Có thể hơi khó khăn, nhưng hãy bắt đầu giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội hoặc ngắt kết nối hoàn toàn trong ngày, dành thời gian cho những thú vui khác của bản thân như nghe nhạc, xem phim, đọc sách, đi dạo với gia đình, hay nấu những bữa ăn ngon. Bạn sẽ nhận ra cuộc đời mình cũng có nhiều khoảnh khắc đáng quý không kém những người khác.



Tập trung vào những điểm mạnh của bản thân 

Tôi luôn nghĩ rằng bản thân mình không có gì nổi trội. Trong nhiều năm liền, tôi không biết điểm mạnh của bản thân là gì. Kể cả bây giờ, khi đã nhận được những lời nhận xét viết hay từ bạn bè, tôi cũng chưa nghĩ rằng viết là điểm mạnh của tôi. Sai lầm của tôi có lẽ là vì tôi luôn thấy mình còn kém nhiều so với những anh chị khác tôi biết. Vậy nên, bạn hãy suy nghĩ đơn giản thôi, tìm trong nhiều những việc bạn có thể làm, điều gì bạn đã làm tốt nhất. Đừng nghĩ đến người khác, chỉ tập trung vào bạn mà thôi. Chắc chắn bạn sẽ có thể kể ra ít nhất một điểm mạnh của mình. Tập trung phát triển những điểm mạnh của bản thân và nhớ đến nó mỗi khi bạn bắt đầu sự so sánh. Bởi rất có thể những người khác không có được kỹ năng thế mạnh đó của bạn đâu. 

Nhớ rằng rồi một ngày nào đó chúng ta sẽ chết

Steve Jobs từng nói: “Thời gian của bạn có hạn, vì thế đừng lãng phí nó sống cuộc đời của người khác.” Nhắc nhở bản thân rằng rồi đến một ngày nào đó tôi sẽ chết đi, tôi không còn quan tâm đến người khác nữa. Bởi vì tôi quá bận rộn tập trung vào cuộc đời mình và những việc mình muốn làm. Tôi được gì khi cứ so sánh bản thân mình với người khác. Tôi không thể trở thành họ. Tôi không thể kiểm soát được họ. Điều duy nhất tôi có thể kiểm soát là hành động của mình. Bạn nên nhớ rằng, sự so sánh đúng đắn nhất như Jordan Peterson từng chia sẻ trong cuốn sách “12 quy luật cuộc đời” đó là “so sánh bản thân với chính bạn ngày hôm qua chứ không phải với người nào khác hôm nay”. Nếu như bạn đã có những bước tiến đầu tiên của mình so với hôm qua, bạn đã thành công hơn rất nhiều người khác dù họ có khoác lên những bộ cánh đắt tiền, đi những chiếc xe hào nhoáng hay có một cơ ngơi rộng lớn thế nào đi chăng nữa. 

Nếu như bạn có thể sử dụng việc so sánh làm động lực cho những hành động của mình thì chúc mừng bạn vì đã biến nó thành công cụ hiệu quả chứ không phải là nguyên nhân dẫn đến những tổn thương không đáng có. Còn nếu không có được năng lực đó, hãy cố gắng loại bỏ việc so sánh ra khỏi cuộc sống của bạn, dù đây không phải việc dễ dàng. Đừng kỳ vọng cao. Thay vào đó, hãy bắt đầu nhỏ bằng cách chọn cho mình một cách dễ dàng và thoải mái nhất bạn có thể làm. Có như vậy bạn mới có cho mình một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa hơn.