Retail therapy (liệu pháp mua sắm) - Thú vui tội lỗi hay công cụ cải thiện tâm trạng

Chắc hẳn đã có lúc bạn cảm thấy việc mua sắm giúp bạn quên đi những căng thẳng, cải thiện tâm trạng và khiến bạn trở nên vui vẻ hơn? Đây chính là Retail therapy /ˈriː.teɪl ˌθer.ə.pi/, hay còn gọi là "liệu pháp mua sắm".

Khái niệm retail therapy lần đầu tiên được biết đến trong một bài viết được tờ Chicago Tribune đăng tải đêm Giáng sinh năm 1986. Mặc dù, lúc đó khái niệm này là để chỉ trích việc người dân Mỹ coi việc mua sắm là cách điều trị những căn bệnh tâm lý.

Retail Therapy - Thú Vui Tội Lỗi Hay Công Cụ Cải Thiện Tâm Trạng?

Không có gì lạ khi mọi người nghĩ liệu pháp mua sắm là lãng phí hay là một loại thú vui tội lỗi hoặc một thói quen xấu. Thật ra nó mang lại rất nhiều lợi ích tinh thần không thể phủ nhận. Cũng như mọi thứ trên đời, mua sắm điều độ là chìa khóa giải quyết vấn đề. 

Mang tới niềm vui. Việc suy nghĩ, phỏng đoán trước một món quà hoặc phần thưởng dành cho bản thân sẽ giải phóng dopamine - một chất dẫn truyền thần kinh khác được gọi là "hormone hạnh phúc" não của bạn, điều này giúp bạn cảm thấy dễ chịu. Dopamine sẽ thôi thúc bạn tiếp tục tìm cách khiến bạn cảm thấy dễ chịu.‌ Vì vậy, mỗi cuộc phiêu lưu mua sắm mới giải phóng nhiều hóa chất cải thiện tâm trạng hơn trong não và cơ thể.

Các vận động viên thể thao cũng sử dụng cách hình dung này để giảm lo lắng và tham gia thi đấu tích cực hơn.

Giúp bạn cảm thấy kiểm soát. Một nghiên cứu của Đại học Michigan trên Tạp chí Tâm lý Người tiêu dùng cho thấy rằng mua sắm có thể là một cách để cảm thấy kiểm soát và thư giãn. Buồn bã thường liên quan đến cảm giác rằng bạn không thể kiểm soát những gì đang xảy ra trong cuộc sống của mình. Các chuyên gia nói rằng hành động đưa ra lựa chọn khi mua sắm có thể khôi phục lại cảm giác kiểm soát cuộc sống của bạn.‌

Một nghiên cứu cho thấy việc mua những thứ bạn thích có thể mang lại cho bạn cảm giác kiểm soát được cuộc sống hiệu quả hơn tới 40 lần so với việc không mua sắm.‌

Tăng tương tác xã hội. Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng retail therapy có thể là một cách để tương tác với xã hội. Giao lưu là một cách khác để cải thiện tâm trạng và mua sắm có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc này.

Kích thích các giác quan và sáng tạo. Các màn hình chiếu sáng rực rỡ và đầy màu sắc tại các cửa hàng có thể đưa bạn ra khỏi thực tế của chính mình. Mùi của những món đồ mới, âm thanh vui nhộn, ánh sáng và màu sắc ở cửa hàng hay cách bạn sẽ sử dụng hoặc kết hợp các trang phục tạo nên một trải nghiệm mua sắm giàu tưởng tượng, kích thích các giác quan của bạn.

Đôi khi bạn thậm chí không cần mua thứ gì đó để cảm thấy tốt hơn. Chỉ ngắm nhìn hoặc thả vào giỏ hàng trực tuyến cũng cho phép bạn có một hành trình cảm xúc thú vị.‌

Retail Therapy Và Chứng Nghiện Mua Sắm

Có một ranh giới nhỏ giữa retail therapy và chứng nghiện mua sắm. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy liệu pháp mua sắm của bạn có thể đang đi quá xa: 

- Dành quá nhiều thời gian để suy nghĩ hoặc tìm kiếm những món đồ bạn không cần. Gặp khó khăn trong việc ngăn bản thân mua những món đồ không cần thiết

- Gặp phải vấn đề tài chính, nợ nần do mua hàng không kiểm soát

- Trải qua những khó khăn trong mối quan hệ do chi tiêu quá mức

- Bên trong luôn thôi thúc bạn, bằng mọi giá phải được mua sắm

- Bỏ bê công việc hoặc trách nhiệm gia đình để mua sắm không cần thiết

Hành vi “tự thưởng cho bản thân" khi buồn hay stress lại có thể khiến chúng ta mua nhiều hơn những gì mình cần, đó là con dao 2 lưỡi.

Khi chi tiêu vượt quá tầm kiểm soát ảnh hưởng tới cuộc sống của bạn, retail therapy gây hại nhiều hơn lợi. Điều này tạo ra một nghịch lý mua sắm, khi mua sắm được sử dụng để đối phó với những tác nhân gây căng thẳng nhưng cuối cùng lại gây thêm căng thẳng vì những vấn đề mà nó mang lại.

Tận Dụng Retail Therapy Đúng Cách

Đừng lo ngại nếu bạn muốn dùng retail therapy để giải quyết những nỗi buồn hoặc giảm stress cho bản thân. Nhưng xin nhắc lại, kiểm soát và điều độ.

Lần tới khi đi mua sắm, hãy bỏ túi những lời khuyên từ các chuyên gia để tận dụng retail therapy tốt nhất:

- Chuẩn bị cho việc mua sắm, chẳng hạn như suy nghĩ về địa điểm và thời gian đi, viết ra danh sách những đồ cần mua, nghiên cứu về các mặt hàng giảm giá và cửa hàng mới.

- Mua sắm một cách khôn ngoan, đừng mua những thứ bạn không cần.

- Lên ngân sách mua sắm. Nếu bạn biết giới hạn của mình, bạn có thể tận hưởng những gì bạn chi tiêu cho bản thân mà không cảm thấy tội lỗi sau đó.

- Đừng vội vàng quyết định mua bất cứ thứ gì. Dành một đến hai ngày để cân nhắc xem bạn có thật sự thích món hàng đó không, việc này cũng góp phần cải thiện tâm trạng của bạn. Nếu qua ngày hôm sau khi tâm trạng tốt hơn mà bạn vẫn thích, hãy mua nó. Hoặc hãy thử window shopping trước hoặc mua hàng trực tuyến. Đôi khi chỉ cần thêm thứ gì đó vào giỏ hàng trực tuyến cũng có thể làm bạn thấy dễ chịu.

Và Quan Trọng Hơn…

Đừng chi tiêu để giảm bớt sự buồn chán của bạn bởi đó chỉ là sự phân tâm tạm thời. Vẫn có những lựa chọn tốt hơn để chăm sóc sức khỏe tâm thần của bạn một cách tổng thể:

- Yoga và thiền có thể giải phóng endorphin và giúp làm chậm quá trình lão hóa.

- Tập thể dục, tham gia một môn thể thao mới để ngăn chặn sự nhàm chán. Hoạt động thể chất có thể cải thiện tâm trạng và giúp tăng cường tim, xương và hệ tiêu hóa.

- Khám phá thế giới thiên nhiên để trẻ hóa tâm trí của bạn. Ánh sáng mặt trời có thể làm tăng mức độ hormone thúc đẩy tâm trạng. Thực hành nền tảng bằng cách chú ý đến năm giác quan và môi trường xung quanh bạn.

- Tập trung vào hơi thở có chánh niệm, đếm nhịp thở của bạn với mỗi lần hít vào và thở ra.

- Tham gia các dự án sáng tạo, hoạt động tình nguyện hay các câu lạc bộ để kết nối toàn diện với những người khác.

- Trị liệu bằng hương thơm: Tinh dầu thơm, nến hoặc các sản phẩm tắm có thể giúp giảm lo lắng, thúc đẩy thư giãn và khuyến khích giải phóng endorphin.

- Nhảy theo nhịp điệu âm nhạc có thể giải phóng nhiều endorphin.