SỰ NGHIỆP & TÀI CHÍNH

Phụ nữ khởi nghiệp, trong “thế giới đàn ông”

By S. Reen

Phụ nữ khởi nghiệp, trong “thế giới đàn ông”

Nhân tháng kỷ niệm ngày Phụ nữ Việt Nam, hãy cùng bàn về chủ đề mà tất cả chúng ta đều quan tâm: “Phụ nữ khởi nghiệp".

Ngày càng có nhiều phụ nữ bắt đầu hành trình trở thành những nhà sáng lập và điều hành thành công công ty của chính họ. Những người sáng lập là phụ nữ không chỉ đóng góp vào việc trao quyền cho phụ nữ và tăng trưởng kinh tế mà còn mang những kỹ năng và chuyên môn độc đáo của họ vào môi trường làm việc.

Theo thống kê, doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chiếm 26,5% trong tổng số các doanh nghiệp đang hoạt động, tạo ra một đóng góp cho nền kinh tế Việt Nam.

Báo cáo Chỉ số Nữ doanh nhân của Mastercard (MIWE) lần thứ 5 đánh giá sự phát triển trong bối cảnh khởi nghiệp toàn cầu của những phụ nữ cho biết, xu hướng khởi nghiệp của phụ nữ Việt Nam được cho là ở mức độ cao, đôi khi còn ngang bằng với nam giới.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh tác động tích cực của doanh nhân nữ đối với sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế. Nhưng về cơ bản, nam giới vẫn “thống trị” thế giới khởi nghiệp. Các doanh nhân nữ vẫn chiếm thiểu số và họ phải đối mặt với vô vàn thách thức trên hành trình của mình.

Phụ nữ Việt Nam phải đối mặt với những thách thức đáng kể so với các quốc gia khác trong thế giới kinh doanh, ví dụ chỉ số xếp hạng quốc gia về hỗ trợ khởi nghiệp và kinh doanh chưa cao.

Các nghiên cứu cũng ghi nhận sự chênh lệch giữa nam và nữ giữa các vùng và các ngành. Khi phụ nữ tham gia vào các hoạt động kinh doanh, các công ty của họ thường có quy mô hoạt động nhỏ hơn so với nam giới và trong các lĩnh vực dễ xảy ra bất ổn kinh tế hơn.

Phụ nữ ở Việt Nam phải trải qua khoảng cách đáng kể và ngày càng gia tăng về giới, chênh lệch thu nhập định kiến, phân biệt đối xử, kỳ thị xã hội và thậm chí bị quấy rối tình dục.

Thiếu hỗ trợ tài chính

“Vốn là vật cản duy nhất, là thứ tiêu tốn thời gian, công sức của người khởi nghiệp nhiều nhất. Với tôi, vốn giải quyết đến 95% khó khăn trong quá trình khởi nghiệp” - chị N.Huyền Thương (CEO&Founder 2 hệ thống trường mầm non tại thành phố Huế) chia sẻ với Her.

Tài chính là một phần thiết yếu để bắt đầu bất kỳ hoạt động kinh doanh nào. Nguồn vốn giống như chất bôi trơn và nhiên liệu trong các công ty khởi nghiệp, nó giúp cho việc thiết kế, sản xuất và tiếp thị sản phẩm trở nên suôn sẻ, đồng thời giữ cho các chức năng quản trị hiệu quả. Tuy nhiên các doanh nghiệp của phụ nữ là một trong những doanh nghiệp hàng đầu thiếu hỗ trợ tài chính. Nhiều tổ chức có xu hướng phân biệt giới tính (đôi khi là vô thức) tìm các doanh nghiệp do nam giới làm chủ hơn là tài trợ vốn cho các doanh nhân nữ, đặc biệt là trong các ngành công nghệ.

Theo báo cáo của Deal Street Asia về Woman in Startup, thống kê các startup trong khu vực Đông Nam Á, với startup chỉ có duy nhất nữ giới sáng lập chỉ gọi được 0,9% trong tổng số vốn đã gọi trong năm 2020.

"Gánh nặng" trách nhiệm xã hội

Các doanh nhân nữ thường thấy mình trong tình thế tiến thoái lưỡng nan khi phải lựa chọn giữa kinh doanh và gia đình. Đây là một trường hợp điển hình của xung đột vai trò.

Xã hội đòi hỏi ở phụ nữ rằng họ phải là những người mẹ tốt, người vợ tốt. Kinh doanh đòi hỏi thời gian và công sứ. Nhiều phụ nữ không chỉ là doanh nhân, nhà lãnh đạo, họ còn có gia đình, vợ/chồng, con cái và nhiều trách nhiệm khác. Xã hội và gia đình kỳ vọng cô ấy là một người mẹ, một người vợ tốt và phải luôn sẵn sàng phục vụ gia đình trong khi công việc kinh doanh đòi hỏi cô ấy phải là người đi đầu, mang lại lợi nhuận lớn. Việc cân bằng cuộc sống cá nhân và công việc thường trở nên khó khăn hơn nhiều đối với những người thiếu sự hỗ trợ từ gia đình.

Áp lực gắn bó với các vai trò giới truyền thống thường đẩy không ít phụ nữ vào lựa chọn từ bỏ kinh doanh hoặc chọn một nghề “dễ dàng” giúp họ tập trung hơn vào gia đình, vì lựa chọn sự nghiệp thay vì gia đình dường như là điều không phù hợp với xã hội, đặc biệt là văn hóa Á Đông.

Kết quả là, phụ nữ kiếm được ít hơn nam giới từ việc tự kinh doanh.

Sự bất an

Tự tin là phẩm chất quan trọng giúp chống lại nỗi sợ thất bại, chấp nhận rủi ro và đưa ra quyết định táo bạo trong kinh doanh. Nhưng không phải ai cũng có được điều đó.

Bạn có thể nghĩ thử thách này dường như quá nhỏ bé so với một số trở ngại khác, nhưng nó rất thực tế.

Theo một nghiên cứu của HBR, tỷ lệ phụ nữ sẵn sàng chấp nhận rủi ro ít hơn nam giới, chủ yếu là do áp lực xã hội, định kiến và nhận thức. Do đó, hầu hết phụ nữ thích việc làm thuê hơn là bắt đầu kinh doanh và tự làm chủ.

Thành công không thể không có thất bại, cả hai đều song hành cùng nhau. Nhưng một người đàn ông thất bại trong kinh doanh sẽ dễ dàng được những người xung quanh chấp nhận. Trong khi đó, nếu người phụ nữ thất bại, người ta sẽ chế nhạo và “hả hê” bởi quan điểm của họ về một người phụ nữ không thể làm lãnh đạo hoặc cô ấy không thể điều hành công việc suôn sẻ được chứng minh là đúng.

Và nỗi bất an này sẽ tăng lên, đặc biệt khi thiếu sự hỗ trợ. Nỗi sợ hãi, bất an thay thế cho sự tự tin và họ sẽ thất bại ngay cả khi họ muốn thành công.

Thiếu mạng lưới kết nối và hỗ trợ

Một mạng lưới cố vấn, tài trợ và kết nối mạnh mẽ đều là những công cụ không thể thiếu để xây dựng một doanh nghiệp thành công.

Các nữ doanh nhân thành đạt, các nữ cố vấn khởi nghiệp sẽ khích lệ các bạn nữ tự tin vượt qua các rào cản tâm lý, khó khăn trong khởi nghiệp, xây dựng hệ sinh thái, tiếp cận các dòng vốn, truyền cảm hứng và lan tỏa các giá trị.

Thật không may, phụ nữ gặp phải nhiều khó khăn hơn so với nam giới để tìm được sự hỗ trợ mà họ cần. Ngay tại Hoa Kỳ, 58% phụ nữ cho biết họ hiện không có cố vấn nữ nào khác trong đời để nói chuyện về tài chính, theo một cuộc khảo sát của NBC.

Điều này một phần xuất phát từ tâm lý sợ bị phán xét, kèm theo đó là sự thiếu tự tin cản trở phụ nữ thảo luận cởi mở về công việc kinh doanh của họ và do đó, bỏ lỡ cơ hội kết nối và phát triển.

Định kiến giới

Khi nói đến thách thức đối với phụ nữ ở các vị trí lãnh đạo, rất nhiều trở ngại xoay quanh định kiến giới.

Trong suốt chiều dài phát triển của lịch sử loài người, phụ nữ luôn bị gán cho một địa vị thấp hơn nam giới trong xã hội. Hầu hết nam giới trong thế giới doanh nhân đều có tư duy đánh giá thấp phụ nữ, họ cho rằng so với nam giới, phụ nữ thiếu các kỹ năng về quản lý, tài chính.

Điều này có thể thấy rõ qua nhiều hình ảnh về những sự kiện kết nối các doanh nhân, nhà đầu tư nhưng chỉ có số rất ít trong đó là phụ nữ.

Hơn nữa, khi phụ nữ thể hiện tố chất lãnh đạo, họ sẽ bị nhìn nhận một cách tiêu cực. Nếu nữ lãnh đạo cứng rắn, mạnh mẽ sẽ bị coi là "hách dịch", "hung hăng". Bởi xã hội mong đợi phụ nữ cư xử theo một cách nhất định - duyên dáng, lịch sự, ngoan ngoãn. Bất kỳ hành vi nào khác với suy nghĩ ăn sâu trong tiềm thức từ họ đều bị coi là không thể chấp nhận được. Còn đối với sự nhạy cảm, lòng trắc ẩn và trách nhiệm cao vốn là đặc điểm nổi bật có thể mang lại sự khác biệt cho doanh nghiệp của nữ doanh nhân lại bị đánh đồng với “mềm yếu” hoặc “yếu đuối”.

Xã hội gia trưởng không chấp nhận phụ nữ vào vai trò lãnh đạo. Phụ nữ theo truyền thống được coi là người chăm sóc hoặc hỗ trợ. Vì vậy, khi ở vị trí đi đầu, là người lãnh đạo, họ thường phải đối mặt với sự “giám sát” chặt chẽ và thậm chí khắc nghiệt hơn - không thể quá cứng rắn hoặc khắt khe nhưng đồng thời cũng không được quá mềm yếu hoặc nhạy cảm. Đối với một số người, làm việc dưới quyền phụ nữ bị coi là đáng hổ thẹn. T.Dung, Giám đốc điều hành của một công ty tổ chức sự kiên cho hay, chị đã từng bị nhân viên nam chống đối quyết liệt vì coi những quyết định của chị là "quá cảm tính và đàn bà".

Khởi nghiệp vốn không hề đơn giản, là một phụ nữ bắt đầu hành trình khởi nghiệp càng khó khăn hơn gấp bội!

Dù bạn giữ vị trí hay chức danh nào, là một phụ nữ trong lĩnh vực kinh doanh, ngoài chuyên môn, hãy rèn luyện bản lĩnh giao tiếp và sự tự tin. Bạn cần lên tiếng khi thấy bất bình đẳng xảy ra và trở thành người luôn hỗ trợ cho những phụ nữ khác. Điều này sẽ truyền cảm hứng cho ngày càng nhiều phụ nữ “dám” phá vỡ những định kiến hiện có, phát triển tiềm năng và biếnước mơ của họ thành hiện thực.