Xác định nghề nghiệp phù hợp với bản thân

Bạn đang xem xét lại sự nghiệp của mình hay bị mắc kẹt trong công việc mà bạn ghét? Dưới đây là cách lựa chọn hoặc thay đổi con đường sự nghiệp và tìm thấy sự hài lòng cũng như ý nghĩa hơn trong công việc của bạn, theo Helpguide.

Tại sao công việc có ý nghĩa lại quan trọng?

Vì phần lớn thời gian của chúng ta dành cho công việc, di chuyển đến nơi làm việc hoặc suy nghĩ về công việc, nên nó chắc chắn đóng một vai trò rất lớn trong cuộc sống của chúng ta. Nếu bạn cảm thấy buồn chán hoặc không hài lòng với cách mình sử dụng phần lớn thời gian trong ngày, điều đó có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn. Bạn có thể cảm thấy kiệt sức và thất vọng, lo lắng, chán nản hoặc không thể tận hưởng thời gian ở nhà khi biết rằng một ngày làm việc khác đang ở phía trước.

Việc phải tập trung trong thời gian dài vào những nhiệm vụ mà bạn thấy nhàm chán, lặp đi lặp lại hoặc không thỏa mãn có thể gây ra mức độ căng thẳng cao. Hơn nữa, nếu bạn không thấy công việc của mình có ý nghĩa và bổ ích thì bạn khó có thể tạo ra nỗ lực và nhiệt tình cần thiết để thăng tiến trong công việc hoặc sự nghiệp. Ngoài việc cảm thấy hạnh phúc và hài lòng, bạn còn có nhiều khả năng đạt được thành công hơn trong công việc mà bạn đam mê.

Vậy làm thế nào để bạn có được sự hài lòng và ý nghĩa từ công việc của mình? Cuối cùng, khi tìm kiếm sự hài lòng trong công việc, bạn có hai lựa chọn:

Bạn có thể chọn hoặc thay đổi nghề nghiệp sang lĩnh vực mà bạn yêu thích và đam mê.

Hoặc:

Bạn có thể tìm thấy mục đích và niềm vui trong công việc mà bạn không yêu thích.

Cho dù bạn vừa mới ra trường, tìm kiếm cơ hội hạn chế ở vị trí hiện tại hay giống như nhiều người trong nền kinh tế này, đang đối mặt với tình trạng thất nghiệp, có lẽ đã đến lúc bạn phải xem xét lại nghề nghiệp đã chọn của mình.

Bằng cách học cách nghiên cứu các lựa chọn, nhận ra điểm mạnh của mình và tiếp thu các kỹ năng mới cũng như lấy hết can đảm để thực hiện thay đổi, bạn có thể khám phá con đường sự nghiệp phù hợp với mình. Ngay cả khi bạn bị mắc kẹt ở một vị trí mà bạn không yêu thích, không có cơ hội thực tế để thay đổi, vẫn có nhiều cách để tìm thấy nhiều niềm vui và sự hài lòng hơn trong cách bạn kiếm sống.

Khi thay đổi nghề nghiệp không phải là một lựa chọn thực tế

Đối với nhiều người trong chúng ta, ước mơ nghề nghiệp vẫn luôn chỉ là ước mơ. Thực tế rằng vẫn còn các hóa đơn cần thanh toán, thực phẩm nuôi sống gia đình và con cái đi học có nghĩa là bạn phải dành 40 giờ mỗi tuần để làm một công việc mà bạn không thích. Hoặc có thể bạn phải thực hiện nhiều công việc, cũng như các cam kết ở trường hoặc gia đình, chỉ để tồn tại trong nền kinh tế ngày nay. Ý tưởng thay đổi nghề nghiệp có vẻ xa rời hiện thực.

Tuy nhiên, việc thức dậy mỗi sáng với nỗi sợ hãi khi nghĩ đến việc phải đi làm, sau đó nhìn chằm chằm vào đồng hồ cả ngày để đợi giờ ra về có thể gây tổn hại thực sự cho sức khỏe của bạn. Nó có thể khiến bạn cảm thấy kích động, cáu kỉnh, bất lực và hoàn toàn kiệt sức - ngay cả khi bạn không làm việc. Trên thực tế, có một công việc đơn điệu hoặc không thỏa mãn có thể khiến bạn dễ bị căng thẳng và kiệt sức giống như có một công việc khiến bạn vội vã và nó có thể gây hại cho sức khỏe tinh thần tổng thể của bạn giống như việc thất nghiệp.

Hãy cố gắng tìm ra giá trị nào đó trong vai trò của bạn. Ngay cả trong một số công việc được cho là ‘tầm thường’, bạn vẫn có thể tìm ra giá trị của bản thân như việc đó sẽ giúp đỡ người khác… Tập trung vào các khía cạnh của công việc mà bạn yêu thích, dù chỉ là trò chuyện với đồng nghiệp vào bữa trưa. Thay đổi thái độ đối với công việc có thể giúp bạn lấy lại ý thức về mục đích sống, làm việc và khả năng kiểm soát.

Tìm sự cân bằng trong cuộc sống của bạn. Nếu công việc hoặc sự nghiệp của bạn không phải là điều bạn mong muốn, hãy tìm ý nghĩa và sự hài lòng ở nơi khác: chẳng hạn như trong gia đình, sở thích sau giờ làm việc. Hãy cố gắng biết ơn vì có công việc giúp trả các hóa đơn và tập trung vào những phần cuộc sống mang lại cho bạn niềm vui. Có một kỳ nghỉ hoặc hoạt động vui vẻ cuối tuần đáng mong đợi có thể tạo ra sự khác biệt thực sự trong ngày làm việc của bạn.

Làm tình nguyện tại nơi làm việc và bên ngoài công việc. Mọi ông chủ đều đánh giá cao một nhân viên tình nguyện tham gia một dự án mới. Đảm nhận các nhiệm vụ mới và học các kỹ năng mới tại nơi làm việc có thể giúp ngăn ngừa sự nhàm chán và cải thiện sơ yếu lý lịch của bạn. Tình nguyện bên ngoài công việc có thể cải thiện sự tự tin của bạn, ngăn ngừa trầm cảm và thậm chí mang lại cho bạn kinh nghiệm làm việc có giá trị và các mối liên hệ trong lĩnh vực bạn quan tâm.

Kết bạn ở nơi làm việc. Có mối quan hệ chặt chẽ ở nơi làm việc có thể giúp giảm sự đơn điệu và tránh kiệt sức. Có bạn bè để trò chuyện và đùa giỡn trong ngày có thể giúp giảm bớt căng thẳng do công việc không như ý, cải thiện hiệu suất công việc của bạn hoặc đơn giản là giúp bạn vượt qua một ngày khó khăn.

Hãy xem xét các bước sau trong bài viết này về việc lập kế hoạch thay đổi nghề nghiệp. Ngay cả khi đó là ước mơ mà hiện tại bạn không thể thực hiện, có kế hoạch cho một ngày nào đó trong tương lai (khi nền kinh tế khởi sắc, con cái đã lớn hoặc sau khi bạn nghỉ hưu, chẳng hạn) có thể giúp bạn cảm thấy tràn đầy năng lượng và hy vọng, đồng thời có khả năng đương đầu tốt hơn với những khó khăn hiện tại. Ngoài ra, việc thay đổi nghề nghiệp dường như có thể đạt được nhiều hơn khi không có áp lực về thời gian và bạn chia nhỏ quy trình thành các bước nhỏ hơn, dễ quản lý hơn.

Khám phá bản thân

Cho dù bạn đang bắt đầu sự nghiệp ngay sau khi tốt nghiệp hay đang muốn thay đổi nghề nghiệp, bước đầu tiên là suy nghĩ cẩn thận về điều gì thực sự thúc đẩy bạn. Bạn có thể khó bỏ qua suy nghĩ về “điều gì trả nhiều tiền nhất” hoặc “điều gì an toàn nhất”, đặc biệt là trong nền kinh tế ngày nay.

Nhưng sự thật là hầu hết nhân viên đều xếp hạng sự hài lòng trong công việc cao hơn mức lương để đảm bảo họ cảm thấy hạnh phúc khi làm việc. Vì vậy, trừ khi bạn đang ở trong tình huống phải nhận công việc đầu tiên có sẵn để kiếm sống, điều quan trọng là bạn phải tập trung vào sở thích và đam mê chính của mình. Điều này có thể mở ra cánh cửa sự nghiệp mà bạn có thể chưa từng nghĩ tới. Khi đã có nền tảng đó, bạn có thể bắt đầu tinh chỉnh việc tìm kiếm nghề nghiệp phù hợp. Bạn có thể ngạc nhiên về cách bạn có thể kết hợp niềm đam mê của mình với một nghề nghiệp mới.

Xác định đam mê, khả năng của bản thân. Những gì bạn thích làm và những gì bạn đánh giá cao có thể là những chỉ số hữu ích về cách bạn muốn sử dụng thời gian làm việc của mình. Bạn đã mơ ước làm gì trong quá khứ? Bạn thích làm gì? Bạn thích nhất điểm mạnh nào của mình? Điều gì là quan trọng nhất trong cuộc đời bạn? Ưu tiên của bạn trong cuộc sống là gì? Bạn tìm thấy ý nghĩa ở đâu?

Suy ngẫm về động lực của bạn. Khi bạn đã lập xong một danh sách về mình, hãy chuyển sang động lực làm việc của bạn. Có lẽ bạn muốn một nghề nghiệp trả mức lương đầu vào cao hơn những nghề tương đương hoặc một nghề linh hoạt hơn để bạn có thể làm việc ở bất cứ đâu, hay lĩnh vực có thể mang lại cho bạn tương lai hứa hẹn. Hầu hết các nghề nghiệp sẽ không đề cập đến mọi thứ bạn muốn, vì vậy điều quan trọng là bạn phải hiểu được những điểm cần ưu tiên.

Kiên nhẫn. Hãy nhớ rằng việc tìm kiếm của bạn có thể mất một thời gian và bạn có thể phải đi trên nhiều con đường khác nhau trước khi tìm được con đường sự nghiệp phù hợp. 

Vượt qua trở ngại để thay đổi

Việc xem xét một sự thay đổi lớn trong cuộc đời bạn luôn là một thử thách và có thể có nhiều lý do khiến bạn nghĩ rằng việc thay đổi nghề nghiệp là không thể. Dưới đây là một số trở ngại phổ biến cùng với các mẹo về cách vượt qua chúng:

"Có quá nhiều thứ cần phải làm khi thay đổi nghề nghiệp. Tôi sẽ bắt đầu từ đâu?". Thay đổi nghề nghiệp đòi hỏi phải đầu tư thời gian đáng kể. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng nó không xảy ra cùng một lúc. Nếu bạn ngồi xuống và vạch ra một kế hoạch sơ bộ, chia nhỏ các nhiệm vụ lớn hơn thành những nhiệm vụ nhỏ hơn thì bạn sẽ dễ quản lý hơn rất nhiều. Và nếu kết quả là một sự nghiệp hạnh phúc hơn, thành công hơn thì điều đó thật xứng đáng.

"Tôi đã quá tuổi để thay đổi nghề nghiệp". Nếu bạn đã làm việc được nhiều năm, bạn có thể cảm thấy rằng mình đã dành quá nhiều thời gian và công sức cho sự nghiệp của mình để có thể thay đổi giữa chừng. Hoặc bạn có thể lo lắng về phúc lợi hưu trí và sức khỏe. Tuy nhiên, bạn càng làm việc nhiều thì bạn càng có nhiều khả năng có được những kỹ năng có thể chuyển sang nghề nghiệp mới. Ngay cả khi bạn sắp nhận được lương hưu hoặc các phúc lợi khác, bạn vẫn có thể bắt đầu lập kế hoạch ngay từ bây giờ để chuyển đổi nghề nghiệp sau khi nghỉ hưu.

"Tôi không có đủ kỹ năng để bắt đầu một nghề nghiệp mới". Bạn có thể không nhận thức được những kỹ năng mình có hoặc lòng tự trọng thấp có thể khiến bạn đánh giá thấp khả năng tiếp thị của mình. Dù bằng cách nào, bạn có thể có nhiều kỹ năng hơn bạn nghĩ. Hãy xem xét những kỹ năng bạn đã học được không chỉ từ công việc mà còn từ sở thích, hoạt động tình nguyện hoặc kinh nghiệm sống khác. Và việc đạt được các kỹ năng không phải là một đề xuất được tất cả hoặc không có gì. Chẳng hạn, bạn có thể tình nguyện mỗi tuần một lần hoặc tham gia một lớp học ban đêm để tiến về phía trước mà không phải bỏ công việc hiện tại.

"Thời nay, có việc là may mắn rồi, đừng liều lĩnh". Trong bối cảnh hiện nay, việc cân nhắc thay đổi nghề nghiệp có thể mang lại cảm giác có quá nhiều rủi ro. Tuy nhiên, nếu bạn không hài lòng với công việc hiện tại, việc nghiên cứu các lựa chọn khác sẽ chỉ mang lại lợi ích cho bạn về lâu dài. Ví dụ: bạn có thể khám phá một nghề nghiệp có triển vọng ổn định, lâu dài hơn so với nghề nghiệp hiện tại của bạn. Và bạn không cần phải bỏ công việc hiện tại cho đến khi bạn tự tin vào con đường sự nghiệp mới của mình.

Bí quyết tìm nghề nghiệp phù hợp với bản thân

1. Xác định ngành nghề phù hợp với sở thích

Vậy làm thế nào để bạn chuyển sở thích của mình sang một nghề nghiệp mới? Chỉ cần nghiên cứu một chút, bạn có thể ngạc nhiên về những nghề nghiệp liên quan đến nhiều điều bạn yêu thích.

Khám phá nghề nghiệp

Các công cụ trực tuyến khác nhau có thể hướng dẫn bạn trong quá trình tự khám phá. Các câu hỏi, câu đố và đánh giá tính cách không thể cho bạn biết nghề nghiệp hoàn hảo của bạn là gì, nhưng chúng có thể giúp bạn xác định điều gì quan trọng đối với bạn trong sự nghiệp, bạn thích làm gì và bạn xuất sắc ở điểm nào. Một ví dụ thường được các trường đại học và chính phủ Hoa Kỳ sử dụng là thang đo RIASEC/Holland. Nó phác thảo 6 loại tính cách phổ biến và cho phép bạn lướt qua các nghề nghiệp mẫu dựa trên loại tính cách mà bạn xác định rõ nhất.

Nghiên cứu nghề nghiệp cụ thể

Nếu bạn đã thu hẹp một số công việc hoặc nghề nghiệp cụ thể, bạn có thể tìm thấy rất nhiều thông tin trực tuyến, từ mô tả các vị trí đến mức lương trung bình và mức tăng trưởng ước tính trong tương lai. Điều này cũng sẽ giúp bạn tìm ra những ưu tiên thực tế: Lĩnh vực bạn đang xem xét ổn định đến mức nào? Bạn có thoải mái với mức độ rủi ro không? Mức lương có được bạn chấp nhận không? Còn khoảng cách đi lại thì sao? Bạn sẽ phải di chuyển để đào tạo hoặc một công việc mới? Công việc mới có ảnh hưởng đến gia đình bạn không?

Nhận hỗ trợ và thông tin từ những người xung quanh

Mặc dù bạn có thể thu thập được nhiều thông tin từ nghiên cứu và câu hỏi, nhưng không có thông tin nào có thể thay thế được thông tin từ một người hiện đang làm việc trong ngành nghề mà bạn đã chọn. Nói chuyện với ai đó trong lĩnh vực này mang lại cho bạn cảm giác thực sự về loại công việc bạn thực sự sẽ làm và liệu nó có đáp ứng được mong đợi của bạn hay không. Hơn nữa, bạn sẽ bắt đầu xây dựng các kết nối trong lĩnh vực nghề nghiệp mới của mình, giúp bạn có được việc làm trong tương lai.

Hãy nhớ rằng, đôi khi lời khuyên khách quan từ người khác có thể mở ra những khả năng mà bạn chưa từng cân nhắc.

2. Đánh giá điểm mạnh và kỹ năng của bạn

Khi bạn đã có ý tưởng chung về con đường sự nghiệp của mình, hãy dành chút thời gian để tìm hiểu xem bạn có những kỹ năng nào và những kỹ năng nào bạn cần. Hãy nhớ rằng bạn không hoàn toàn bắt đầu lại từ đầu, bạn đã có một số kỹ năng để bắt đầu - những kỹ năng được gọi là kỹ năng chuyển đổi, có thể sử dụng ở nhiều môi trường công việc, ngành nghề hoặc tình huống khác nhau. Ví dụ:

- Kỹ năng quản lý và lãnh đạo

- Giao tiếp (cả bằng văn bản và bằng lời nói)

- Nghiên cứu và lập kế hoạch chương trình

- Nói trước công chúng

- Giải quyết xung đột và hòa giải

- Ngoại ngữ

Để khám phá những kỹ năng chuyển đổi của bản thân, hãy xem xét những điều sau:

Đừng giới hạn bản thân chỉ với những trải nghiệm của bạn tại nơi làm việc. Khi bạn nghĩ về kỹ năng của mình, hãy xem xét tất cả các loại hoạt động bao gồm tình nguyện, sở thích và kinh nghiệm sống. Ví dụ, ngay cả khi bạn không có kinh nghiệm lãnh đạo hoặc lập kế hoạch chương trình chính thức, thì việc thành lập một câu lạc bộ sách hoặc tổ chức buổi lái xe đồ chơi là những cách mà bạn áp dụng những kỹ năng này vào thực tế.

Liệt kê những thành tựu của bạn có thể phù hợp. Đừng lo lắng về việc định dạng những kỹ năng này cho sơ yếu lý lịch vào thời điểm này. Bạn chỉ muốn bắt đầu nghĩ về những kỹ năng bạn có. Nó có thể là một động lực tăng cường sự tự tin để nhận ra tất cả những tài năng mà bạn đã phát triển.

Tham khảo bạn bè, đồng nghiệp hoặc người cố vấn đáng tin cậy. Họ có thể xác định những kỹ năng chuyển đổi mà bạn không nghĩ đến hoặc giúp bạn làm rõ hơn những kỹ năng này.

3. Phát triển kỹ năng và kinh nghiệm của bạn

Nếu nghề nghiệp bạn chọn đòi hỏi những kỹ năng hoặc kinh nghiệm mà bạn còn thiếu, đừng lo lắng. Có nhiều cách để đạt được những kỹ năng cần thiết. Trong khi nghiên cứu, bạn cũng sẽ có cơ hội tìm hiểu xem liệu bạn có thực sự yêu thích nghề nghiệp đã chọn hay không và đồng thời tạo ra những mối quan hệ có thể dẫn đến công việc mơ ước của bạn.

Vậy làm thế nào để có thể đạt được những kỹ năng nghề nghiệp mới?

Hãy tận dụng vị trí hiện tại của bạn. Tìm kiếm cơ hội đào tạo tại chỗ hoặc làm việc trong các dự án phát triển các kỹ năng mới. 

Xác định các nguồn lực cộng đồng. Tìm hiểu về các chương trình đào tạo của các tổ chức, doanh nghiệp

Tham gia các lớp học. Một số lĩnh vực yêu cầu trình độ học vấn hoặc kỹ năng cụ thể, chẳng hạn như bằng cấp bổ sung hoặc đào tạo cụ thể. Đừng tự động loại trừ việc học thêm là không thể. Nhiều lĩnh vực có các chương trình cấp tốc nếu bạn đã có trình độ học vấn nhất định hoặc bạn có thể tham gia các lớp học ban đêm hoặc hoàn thành chương trình học bán thời gian để có thể tiếp tục làm việc. 

Tình nguyện viên hoặc làm thực tập sinh. Một số kỹ năng nghề nghiệp có thể đạt được bằng cách tham gia tình nguyện hoặc thực tập. Điều này còn có thêm lợi ích là giúp bạn tiếp xúc với những người trong lĩnh vực bạn đã chọn.

4. Cân nhắc việc bắt đầu công việc kinh doanh của riêng bạn

Nếu bạn đang mệt mỏi vì phải đi làm xa hoặc gặp một ông chủ khó tính, ý nghĩ làm việc cho chính mình có thể rất hấp dẫn. Và ngay cả trong nền kinh tế chậm lại, bạn vẫn có thể tìm được thứ thích hợp cho mình. Tuy nhiên, điều đặc biệt quan trọng là bạn phải tìm hiểu kỹ và hiểu thực tế về cách vận hành một doanh nghiệp trước khi bắt tay vào thực hiện.

Hãy chắc chắn rằng bạn cam kết và đam mê ý tưởng kinh doanh của mình. Kế hoạch kinh doanh của bạn là gì và ai là nhà đầu tư tiềm năng của bạn? Bạn sẽ mất nhiều giờ để bắt đầu và có thể mất một thời gian để công việc kinh doanh của bạn thành công.

Đừng quên rằng bạn sẽ có thu nhập hạn chế hoặc thậm chí không có khi bắt đầu, đặc biệt trong vài tháng đầu tiên, bạn đang xây dựng nền tảng cơ sở. Hãy chắc chắn rằng bạn có kế hoạch đối phó trong giai đoạn này.

5. Kiểm soát quá trình chuyển đổi nghề nghiệp của bạn

Hãy điều chỉnh nhịp độ của bản thân và đừng đảm nhận quá nhiều việc cùng một lúc. Sự thay đổi nghề nghiệp không xảy ra trong một đêm và bạn rất dễ bị choáng ngợp với tất cả các bước để thực hiện chuyển đổi thành công. Tuy nhiên, bạn sẽ đạt được điều đó với sự cam kết và động lực. Chia các mục tiêu lớn thành những mục tiêu nhỏ hơn và cố gắng hoàn thành ít nhất một việc nhỏ mỗi ngày để duy trì động lực.

Hãy từ từ khi bước vào lĩnh vực mới. Dành thời gian để kết nối, tình nguyện và thậm chí làm việc bán thời gian trong lĩnh vực mới của bạn trước khi cam kết gắn bó lâu dài. Nó không chỉ giúp quá trình chuyển đổi dễ dàng hơn mà bạn còn có thời gian để đảm bảo rằng mình đang đi đúng hướng và thực hiện bất kỳ thay đổi cần thiết nào trước khi làm việc toàn thời gian trong lĩnh vực mới của mình.

Chăm sóc bản thân. Bạn có thể cảm thấy quá bận rộn với việc chuyển đổi nghề nghiệp đến mức hầu như không có thời gian để ngủ hoặc ăn. Tuy nhiên, quản lý căng thẳng, ăn uống hợp lý và dành thời gian cho giấc ngủ, tập thể dục và dành thời gian cho những người thân yêu sẽ đảm bảo bạn có đủ sức chịu đựng cho những thay đổi lớn phía trước.