Body shaming hay miệt thị ngoại hình là một hình thức dùng ngôn ngữ để chê bai hay chế giễu ngoại hình của người khác, khiến cho người đó cảm thấy khó chịu hoặc bị xúc phạm. Đó là sự sự phân biệt đối xử hoặc thậm chí bắt nạt dựa trên các đặc điểm cơ thể.
Bất kể bạn là ai, kích thước cơ thể, ngoại hình, màu da hay thậm chí khuyết tật bẩm sinh… chúng ta đều có thể gặp phải hình thức bắt nạt này. Thậm chí chỉ có vết rạn da hoặc sẹo cũng có thể được sử dụng để làm xấu hổ cơ thể một người. Thậm chí hình ảnh một người phụ nữ mang thai như Kim Kardashian được ví như một con cá voi đã lan truyền trên các trang mạng xã hội. Hay Selena Gomez khi mắc bệnh lupus ban đỏ cùng các vấn đề về sức khỏe như bệnh thận, huyết áp khiến cân nặng lên xuống thất thường cũng bị miệt thị về ngoại hình.
Sâu trong bản chất của vấn đề, nó thậm chí không phải là việc liệu người đó có thực sự bị thừa cân hay thiếu cân hay không. Nó chỉ đơn giản là vấn đề nhận thức của xã hội về việc một người phụ nữ lý tưởng phải như thế nào.
Chúng ta đang sống trong một nền văn hóa đặt nặng giá trị về vẻ đẹp hình thể. Body shaming đã được chuẩn hóa, có hệ thống và đã là một thực hành xã hội đang diễn ra rất lâu. Nó có thể bắt đầu từ gia đình, trường học của bạn và bằng cách nào đó không bao giờ kết thúc. Văn hóa đại chúng đã góp phần đẩy mạnh body shaming bằng cách bình thường hóa những hành vi gây tổn hại này, luôn trưng ra những hình ảnh hoàn hảo, bóng bẩy thậm chí phi thực tế. Trong những năm gần đây, mạng xã hội đã đưa body shaming lên một tầm cao mới. Chúng ta có môi trường để dễ dàng đưa ra những lời bình luận, tấn công người khác hay càng ngày càng có nhiều nền tảng để tạo ra những bức hình được cắt gọt sao cho đẹp nhất, hoàn hảo nhất.
Rất nhiều hành động body shaming bị lạm dụng, ngay cả khi nó xuất phát từ mục đích có-vẻ- tốt. Đúng vậy, body shaming thường được che đậy như một sự quan tâm, hay đơn giản là đùa vui (Có ai sẽ vui khi cả đời bị gọi bằng biệt danh V.béo, N. mập?). Hãy nhớ lời nói đó chỉ vui khi được đón nhận và mang lại niềm vui cho cả đôi bên chứ không phải cảm giác khó chịu, tổn thương mà người nghe nhận được. Làm tổn thương một ai đó khác hẳn với cách giúp đỡ hay khuyên bảo một ai đó. Đây không nên là “cái cớ” để biện minh cho những hành động vô tâm, ích kỷ.
Cuối cùng, body shaming dù bất cứ hình thức gì cũng khiến tạo nên nhận thức rằng mọi người nên được đánh giá chủ yếu dựa trên các đặc điểm ngoại hình của họ.
Tại Sao Body Shaming Lại Nguy Hiểm Như Vậy?
Body shaming đã trở thành một vấn nạn đến nỗi năm 2016 thị trưởng London, Sadiq Khan đã ra thông báo rằng Bộ Giao thông vận tải London sẽ không còn được phép chạy các quảng cáo có thể gây ra các vấn đề về sự tự tin của cơ thể trên tàu điện ngầm, trong nhà chờ xe buýt và trên các biển báo đường phố… Nói về quyết định của mình, ông Sadiq Khan chia sẻ: “Là cha của hai cô gái tuổi teen, tôi vô cùng lo ngại về loại quảng cáo này. Nó có thể "hạ thấp" mọi người, đặc biệt là phụ nữ và khiến họ cảm thấy xấu hổ về cơ thể của mình".
Bạn có thể nghĩ “sao lại nghiêm trọng hóa vấn đề đến thế”, “đó chỉ là một vài câu nói” hay "chỉ đơn giản là hình ảnh đẹp"... nhưng các nghiên cứu khoa học đã cho thấy trẻ em và người lớn trải qua body shaming dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều hậu quả lâu dài về tâm lý và sức khỏe thể chất, bao gồm:
- Tỷ lệ trầm cảm và lo lắng cao hơn.
- Sự tự tin về cơ thể giảm xuống.
- Nguy cơ cao hơn đối với các hành vi rối loạn ăn uống
- Ám ảnh có thể gây ra ảnh hưởng lớn tới cuộc sống, sức khỏe như tập luyện thể dục thái quá, lạm dụng thuốc giảm cân…
- Tăng nguy cơ suy nghĩ và hành vi tự sát.
Nhiều đứa trẻ được yêu cầu phải thay đổi ngoại hình của chúng, vì chúng béo/gầy hoặc đơn giản vì thích để mái tóc “khác thường”. Khi còn nhỏ, nhu cầu được chấp nhận và cảm giác an toàn là điều vô cùng quan trọng. Khi một đứa trẻ cảm thấy bị tẩy chay vì ngoại hình của chúng, niềm tin rằng chúng không đủ tốt/đẹp để xứng đáng được yêu thương bắt đầu trở nên vững chắc. Kết cục, có người sẽ dành cả đời tập trung vào việc thay đổi cơ thể của họ, nhưng cảm giác bản thân vô giá trị sâu sắc hơn thế rất nhiều.
Khi trưởng thành, sự ám ảnh về cơ thể có thể ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của chúng ta. Nó làm giảm lòng tự tôn, ảnh hưởng đến người bạn chọn, cách bạn mong đợi được đối xử, bạn có những loại ranh giới nào và cách bạn đối xử với người khác. Sự ám ảnh thậm chí trở thành tự miệt thị về cơ thể có thể là rào cản cho tình yêu và sự kết nối.
Cách Đối Phó Với Body Shaming
Có một điều rõ ràng là: không ai nên bị đánh giá hoặc cảm thấy xấu hổ bởi vẻ ngoài của họ. Người khác sẽ luôn có điều gì đó để nói và bạn chắc chắn không thể làm hài lòng tất cả mọi người.
Biết giá trị của bạn
Bạn là bạn!
Bạn là đủ!
Bạn hoàn hảo theo cách của bạn!
Biết giá trị của bạn và không để bất kỳ ai nói với bạn rằng có điều gì đó không ổn với bạn. Không phải từ người khác cũng không từ bất kỳ lý tưởng hay xu hướng làm đẹp nào. Một khi bạn hiểu rằng bạn và cơ thể của bạn là món quà tuyệt vời, bạn biết giá trị của mình thì không ai có thể làm tổn thương bạn nữa.
Yêu bản thân
Bất kể bạn có hình dáng hay làn da nào, khuyết điểm ra sao, bạn nên tự tin cũng như yêu cơ thể của mình bởi bạn là duy nhất và không ai là hoàn hảo cả. Và bạn biết đấy, tình yêu cần sự trân trọng, thấu hiểu và lòng trắc ẩn, thêm một chút kiên nhẫn, sự tha thứ và cho đi.
Niềm tin, suy nghĩ và ngôn ngữ tích cực đối với cơ thể không tự nhiên xuất hiện. Chúng phải được tạo ra, giống như những suy nghĩ tiêu cực được tạo ra và lặp đi lặp lại đủ để trở thành tự động đối với bạn. Để tạo ra một bản thể mạnh mẽ, hãy thử đứng trước gương và nói to những gì bạn muốn tin về bản thân như “Tôi mạnh mẽ”, “Tôi tự tin” và “Tôi đủ đầy”.
Ngay cả khi bạn không hài lòng với một số khía cạnh của cơ thể mình, bạn vẫn có giá trị tuyệt vời. Suy nghĩ của bạn, cảm xúc của bạn, hành động của bạn — tất cả những thứ này tạo nên cái tôi duy nhất đó là bạn.
Hãy chăm sóc bản thân, nhắc nhở bản thân về những phẩm chất tốt đẹp của bạn và ngừng hướng tới sự hoàn hảo - mục tiêu của bạn là trở thành một người tốt hơn, không phải là một người hoàn hảo.
Hãy cố gắng để không bị cuốn vào những lời khen ngợi hoặc cuộc trò chuyện về ngoại hình như “Chà, bạn đã giảm cân, trông bạn thật tuyệt”. Điều này chỉ củng cố tầm quan trọng của ngoại hình trong các mối quan hệ và giá trị bản thân.
Nếu bạn muốn cải thiện ngoại hình của mình, đừng làm điều đó vì những gì bạn nghe được từ người khác. Làm điều đó vì bạn muốn trở nên khỏe mạnh, muốn tốt hơn nữa một cách an toàn và lành mạnh. Khoảnh khắc bạn đón nhận sự tích cực của cơ thể là thời điểm bạn có thể vượt qua body shaming.
Biết ơn
Thay vì ước những gì còn thiếu, hãy biết ơn những gì bạn có. Hãy biết ơn vì sức khỏe tốt và cơ thể giúp bạn sống khỏe mỗi ngày.
Hãy biết ơn mọi thứ mà cơ thể bạn đã cùng bạn trải qua cho đến nay - một vài vết sẹo hoặc dấu hiệu lão hóa là điều hoàn toàn bình thường và đó là minh chứng cho thấy bạn đã sống vui vẻ và ý nghĩa như thế nào.
Ngừng “ẩn náu”
Nếu cảm thấy xấu hổ về cơ thể của mình, chúng ta có xu hướng tìm cách che giấu bản thân. Một số người che đậy bằng quần áo thừa, trốn phía sau đám đông hoặc im lặng khi họ có điều muốn nói. Cuộc sống quá ngắn ngủi để sống trong bóng tối. Làm sao có thể tận hưởng cuộc sống nếu bạn cứ lo lắng về những gì người khác có thể nói?
Nếu bạn đang giấu mình, hãy thử cố gắng bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân từng chút một. Hãy xem điều gì sẽ xảy ra nếu bạn bước ra ngoài ánh sáng dù chỉ trong phút chốc. Thực hiện từng bước nhỏ, chú ý đến cảm giác của bạn và xem liệu bạn có muốn tiếp tục tiến ngày càng xa ra khỏi vùng an toàn của mình hay không.
Theo thời gian, bạn sẽ vượt qua nỗi sợ hãi của mình và bạn sẽ ngừng trốn tránh.
Ngừng so sánh
Không phải thế giới đẹp vì nó đa dạng sao? Chúng ta đi du lịch để trải nghiệm sự khác biệt về con người và văn hóa, để ngắm nhìn những cảnh quan và khí hậu khác nhau, vậy tại sao chúng ta cần được định dạng trong một tiêu chuẩn chung? Hãy chấp nhận và trân trọng sự thật rằng mọi người đều khác nhau và chúng ta thay đổi theo thời gian.
Kiểm soát các nền tảng truyền thông xã hội của bạn
Phương tiện truyền thông xã hội có rất nhiều thứ. Nội dung thông tin, giữ liên lạc với bạn bè và đôi khi là đe dọa trực tuyến. Nếu những bình luận về body-shaming trên mạng xã hội khiến bạn căng thẳng, hãy kiểm soát nó.
- Cố gắng loại bỏ những người độc hại trong cuộc sống của bạn hoặc hủy theo dõi những người khiến bạn cảm thấy tồi tệ về bản thân.
- Bỏ theo dõi bất kỳ cá nhân hoặc trang nào thể hiện tiêu chuẩn cơ thể không thực tế, khuyến khích ăn kiêng khắc nghiệt hoặc các hành vi không lành mạnh, làm người khác xấu hổ về bản thân.
- Tìm kiếm và theo dõi các trang tôn vinh sự tích cực và đa dạng của cơ thể dưới nhiều hình thức bao gồm tuổi tác, màu da, mức độ khả năng, kích thước cơ thể…
- Theo dõi những người lan tỏa niềm vui và sự tích cực.
- Thỉnh thoảng hãy "tránh xa" mạng xã hội. Điều này cho phép bạn có thời gian tập trung vào bản thân, ghi nhớ những gì quan trọng đối với bạn mà không cần sự tràn lan liên tục của các phương tiện truyền thông xã hội.
Học cách khen ngợi
Hãy thực hành để tôn vinh những khía cạnh phi vật chất của bản thân và những người khác. Thay vì bình luận về việc bạn của mình trông đẹp như thế nào trong bài đăng Facebook gần đây nhất của họ, hãy bình luận về sự vui vẻ và hạnh phúc. Tránh những nhận xét liên quan đến cân nặng (ngay cả những nhận xét mà bạn dự định là khen ngợi) về bản thân hoặc người khác.
Làm cho người khác cảm thấy tự tin về bản thân họ cũng như để lan tỏa tinh thần tích cực của cơ thể. Nếu bạn không có gì hay để nói, đừng nói gì cả.
Nói Gì Với Ai Đó Body Shaming?
Thay vì tranh cãi với một người khiến bạn xấu hổ, hãy phản ứng bằng sự tử tế. Ví dụ, bạn có thể nói: “Cảm ơn vì sự quan tâm của bạn. Hiện tại, tôi đang cố gắng tập trung vào việc yêu thương bản thân và nhìn nhận tích cực về cơ thể của mình. Tôi sẽ đánh giá cao nếu bạn không nói những điều như thế này trong tương lai”. Đừng tranh cãi thêm và tránh xa những cá nhân tiêu cực để mọi chuyện không trở nên tồi tệ hơn.
Tìm Kiếm Sự Trợ Giúp Chuyên Nghiệp
Nếu bạn cảm thấy khó đối phó với body shaming, có lẽ đã đến lúc bạn nên tìm kiếm sự trợ giúp của chuyên gia trước khi nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của bạn. Hãy để các chuyên gia giúp bạn giải quyết những cảm xúc tiêu cực và giúp đối phó với body shaming một cách lành mạnh.
Sau cùng, bạn phải quan tâm đến sức khỏe tinh thần của mình hơn bất cứ thứ gì khác. Thân hình hoàn mỹ hoặc quyến rũ có ích gì nếu bạn đang bị suy giảm sức khỏe tâm thần và không thể tận hưởng được những điều tốt đẹp của cuộc sống?
Bạn không thể sống theo những gì xã hội mong đợi ở bạn, hãy yêu bản thân và sống theo cách riêng của bạn. Vì bạn xứng đáng!
*Khám phá sự đủ đầy của bản thân tại đây.
About the author
S. Reen