Cảnh báo 24 hình thức lừa đảo phổ biến trên không gian mạng Việt Nam

Theo Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), thời gian vừa qua, các vụ lừa đảo trực tuyến đã và đang diễn biến phức tạp trên môi trường số. Trong 6 tháng đầu năm, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng 64,78% so với cùng kỳ năm ngoái; tăng 37,82 % so với 6 tháng cuối năm 2022.

24 hình thức lừa đảo trên trên không gian mạng Việt Nam

Cục An toàn thông tin cho biết, có 3 nhóm lừa đảo chính (Giả mạo thương hiệu; chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác) với 24 hình thức lừa đảo phổ biến đang diễn ra trên không gian mạng Việt Nam.

1. Lừa đảo “combo du lịch giá rẻ”: Lừa đảo chiếm đoạt tiền bạc, thông tin qua các hình thức bẫy mua dịch vụ du lịch trọn gói.

2. Lừa đảo cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice: Các đối tượng sử dụng công nghệ để tạo ra những video hoặc hình ảnh giả, sao chép chân dung nhằm tạo ra các đoạn video giả người thân để thực hiện các cuộc gọi lừa đảo.

3. Lừa đảo “khóa SIM” vì chưa chuẩn hóa thuê bao: Các đối tượng gọi điện thoại thông báo khóa dịch vụ viễn thông. Nạn nhân làm theo hướng dẫn sẽ mất thông tin cá nhân.

 4. Giả mạo biên lai chuyển tiền thành công: Các đối tượng lừa nạn nhân mua hàng số lượng lớn trên mạng xã hội. Làm giả biên lai chuyển tiền thành công bằng phần mềm.

5. Giả danh giáo viên/nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu: Gọi điện thông báo cho người thân đang nằm cấp cứu trong bệnh viện, yêu cầu chuyển tiền mổ gấp.

6. Chiêu trò lừa đảo tuyển người mẫu nhí: Lợi dụng mạng xã hội tiếp cận dụ dỗ các bậc phụ huynh có con trẻ đăng ký ứng tuyển người mẫu nhí. Yêu cầu nạn nhân đóng nhiều loại phí.

7. Thủ đoạn giả danh các công ty tài chính, ngân hàng: Cung cấp khoản vay với lãi suất thấp, thủ tục đơn giản. Yêu cầu nạn nhân đóng phí làm thủ tục rồi chiếm đoạt.

8. Cài cắm ứng dụng, link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen…: Các đối tượng gài bẫy quảng cáo, ứng dụng cho vay. Nạn nhân sau khi cài đặt, cấp quyền cho ứng dụng sẽ bị kẻ gian chiếm đoạt thông tin cá nhân.

9. Giả mạo trang thông tin điện tử, cơ quan, doanh nghiệp (BHXH, ngân hàng…): Tạo web giả mạo có giao diện giống trang web của các cơ quan, doanh nghiệp. Người dùng khai báo thông tin trên trang web giả sẽ bị đánh cắp thông tin cá nhân.

10. Lừa đảo SMS Brandname, phát tán tin nhắn giả mạo: Các đối tượng sử dụng trạm phát sóng BTS giả mạo để gửi hàng loạt tin nhắn lừa đảo tới người dùng. Nạn nhân làm theo hướng dẫn sẽ bị đánh cắp thông tin cá nhân.

11. Lừa đảo đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp: Gửi link thanh toán trực tuyến tham gia sàn giao dịch ảo, yêu cầu nạn nhân gửi tiền đặt cọc rồi chiếm đoạt tài sản.

12. Lừa đảo tuyển CTV online: Tuyển cộng tác viên “việc nhẹ lương cao” – giả mạo các trang sàn thương mại điện tử như Tiki, Shopee, Lazada và các thương hiệu lớn để chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.

13. Đánh cắp tài khoản mạng xã hội, nhắn tin lừa đảo: Chiếm quyền đăng nhập vào tài khoản Facebook, Zalo nhắn tin cho bạn bè, người thân hỏi vay tiền.

14. Giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện lừa đảo: Các đối tượng giả danh cơ quan công an, viện kiểm soát, tòa án để gọi điện hăm dọa và sử dụng các chiêu trò lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.

15. Rao bán hàng giả hàng nhái trên sàn thương mại điện tử: Đăng tải quảng cáo mời chào người tiêu dùng mua hàng giả, hàng kém chất lượng không rõ nguồn gốc trên các sàn thương mại điện tử.

16. Đánh cắp thông tin CCCD đi vay nợ tín dụng: Các đối tượng bẫy người dùng internet khai báo thông tin CCCD trên các mẫu khảo sát. Từ đó sử dụng thông tin cá nhân đã đánh cắp để vay nợ tín dụng.

17. Lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng: Lừa đảo chuyển nhầm vào tài khoản ngân hàng và giả danh người thu hồi nợ để yêu cầu trả lại số tiền.

18. Lừa đảo dịch vụ lấy lại tiền khi đã bị lừa: Giả danh nhân vật có uy tín, sức ảnh hưởng liên hệ cung cấp dịch vụ lấy lại tiền đã mất cho nạn nhân. Yêu cầu nạn nhân thanh toán trước hoặc cung cấp thông tin cá nhân.

19. Lừa đảo lấy cắp Telegram OTP: Lập tài khoản Telegram giả danh các cơ quan, tổ chức. Gửi tin nhắn yêu cầu xác thực tài khoản nạn nhân nhằm chiếm đoạt mã OTP để truy cập tài khoản của họ.

20. Lừa đảo tung tin giả về cuộc gọi mất tiền như FlashAI: Gọi điện thông báo tin giả, hướng dẫn phòng tránh cuộc gọi mất tiền Flashal. Nạn nhân làm theo hướng dẫn sẽ bị chiếm đoạt thông tin cá nhân.

21. Lừa đảo dịch vụ lấy lại Facebook: Tạo trang web quảng cáo dịch vụ lấy lại tài khoản Facebook. Yêu cầu người dùng cung cấp tiền cọc, thông tin cá nhân.

22. Lừa đảo tình cảm, dẫn dụ đầu tư tài chính, gửi bưu kiện, trúng thưởng: Các đối tượng thông qua các MXH và ứng dụng hẹn hò tiếp cận người dùng. Lợi dụng tình cảm nạn nhân lừa đảo chuyển tiền, kêu gọi đầu tư tài chính.

23. Rải link phishing lừa đảo, seeding quảng cáo bẩn trên MXH: Tạo trang web giả mạo ngân hàng hoặc dịch vụ trực tuyến với mục đích thu thập thông tin cá nhân của người dùng internet.

24. Lừa đảo cho số đánh đề: Các đối tượng chiêu dụ người dùng chơi đề và yêu cầu nạn nhân chi trả tiền hoa hồng.



Nên và không nên khi giao dịch trên không gian mạng

3 kỹ năng cơ bản để bảo đảm an toàn thông tin cá nhân: 

• Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân

• Sử dụng mật khẩu an toàn 

• Chủ động nâng cao kiến thức bảo mật

5 hành động không thực hiện

• Không đăng nhập vào đường link

• Không chuyển bát cứ khoản tiền nào để mua hàng theo yêu cầu của đối tượng.

• Không cung cấp bất kỳ nội dung gì liên quan đến thông tin cá nhân hoặc thông tin tài khoản ngân hàng.

• Không chuyển bất cứ khoản tiền nào để làm thủ tục vay tiền hoặc chứng minh tài chính.

• Không cung cấp mã OTP cho người khác biết.

Lừa đảo trên không gian mạng nhắm vào đối tượng yếu thế

Theo Cục An toàn thông tin, thời gian gần đây, các nhóm lừa đảo trực tuyến đã dịch chuyển mục tiêu sang những đối tượng là người cao tuổi, trẻ em, sinh viên, người lao động thu nhập thấp. Những người này thường ít có kiến thức và kinh nghiệm về an toàn thông tin, dễ bị lôi kéo vào các hình thức lừa đảo tài chính.

Trong đó, nhóm người cao tuổi với 15 hình thức lừa đảo thường xuyên; trẻ em có 3 hình thức dẫn dụ trên mạng; sinh viên/thanh niên có 13 hình thức; các đối tượng công nhân/người lao động, nhân viên văn phòng bị dẫn dụ với 19 hình thức lừa đảo...

Một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này được xác định đến từ nhận thức của người sử dụng. Khi mỗi người dân biết được cách nhận diện các hình thức lừa đảo, họ sẽ tự bảo vệ mình và giảm thiểu rủi ro, góp phần giảm bớt vấn nạn lừa đảo trực tuyến trong thời gian tới, đại diện Cục An toàn thông tin nhận định.