Quản lý chi tiêu thông minh bằng quy tắc ngân sách 50/30/20

Việc lập ngân sách có vẻ như không phải là hoạt động thú vị, với một số người thậm chí còn cực kỳ đáng sợ. Nhưng ngân sách lại là một phần quan trọng giúp bạn giữ vững trật tự cho ngôi nhà tài chính của mình. "Quy tắc ngân sách 50/20/30" của Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren trong cuốn sách All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan sẽ giúp bạn biết cách phân bổ ngân sách cân bằng và hiệu quả.

Quy Tắc Ngân Sách 50/30/20

Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren đưa ra nguyên tắc cơ bản là chia thu nhập sau thuế và phân bổ chi tiêu theo tỉ lệ 50/30/20. Trong đó, 50% dành cho nhu cầu, 30% dành cho mong muốn và 20% cho khoản tiết kiệm.

50%: Nhu cầu

“Nhu cầu” là những chi phí chắc chắn bạn phải thanh toán cho những hoạt động cần thiết để tồn tại. Các khoản đó bao gồm tiền ăn, tiền thuê nhà, tiền mua phương tiện đi lại, hàng tạp hóa, bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe, và các tiện ích. Đây là những thứ bạn "phải có”. Danh mục "nhu cầu" không bao gồm các mặt hàng bổ sung như HBO, Netflix, Starbucks và ăn uống ngoài trời.

Những gì bạn cần để trang trải cho các nhu cầu và nghĩa vụ của mình chiếm một nửa khoản thu nhập sau thuế. Nếu thực tế, chúng đang vượt quá con số 50% thì bạn sẽ phải cắt giảm hoặc cố gắng thu hẹp hoạt động của mình, có thể là đổi sang một ngôi nhà nhỏ hơn hoặc một chiếc xe khiêm tốn hơn. Đi chung xe hoặc đi phương tiện công cộng đến cơ quan, nấu ăn ở nhà thường xuyên hơn là những giải pháp giúp bạn giảm chi phí cho hạng mục này.

30%: Mong muốn

“Mong muốn” là tất cả các khoản chi tiêu cho những thứ không phải là thực sự cần thiết, bao gồm bữa tối ở tiệm và đi xem phim, túi xách mới, vé tham dự các sự kiện thể thao, kỳ nghỉ, thiết bị điện tử mới nhất, Internet tốc độ cực cao…. Bất cứ thứ gì trong nhóm "mong muốn" đều là lựa chọn của bạn. Bạn có thể tập thể dục tại nhà thay vì đến phòng tập thể dục, nấu ăn thay vì ăn ngoài, hoặc xem thể thao trên TV thay vì mua vé xem trò chơi.

Danh mục này cũng bao gồm những quyết định nâng cấp như chọn một miếng bít tết đắt tiền hơn thay vì một chiếc bánh hamburger rẻ hơn, mua một chiếc Mercedes thay vì một chiếc Honda tiết kiệm hơn hoặc lựa chọn giữa việc xem truyền hình bằng ăng-ten miễn phí hoặc chi tiền để xem truyền hình cáp. Tóm lại, “mong muốn” là tất cả những thứ bổ sung nhỏ mà bạn chi tiền để làm cho cuộc sống trở nên thú vị hơn.

20%: Tiết kiệm

Cuối cùng, hãy cố gắng phân bổ 20% thu nhập sau thuế của bạn cho các khoản tiết kiệm và đầu tư. Đó là các khoản thêm vào quỹ khẩn cấp trong tài khoản tiết kiệm ngân hàng, đầu tư vào thị trường chứng khoán… Bạn nên có trong tay ít nhất ba tháng tiền tiết kiệm khẩn cấp để phòng trường hợp mất việc hoặc một sự kiện bất trắc xảy ra, tiếp theo là các khoản cho nghỉ hưu và các mục tiêu tài chính khác. 

Mỗi hộ gia đình nên ưu tiên tạo quỹ khẩn cấp trong trường hợp mất việc làm, chi phí y tế đột xuất hoặc bất kỳ chi phí tiền tệ không lường trước nào khác. Nếu quỹ khẩn cấp được sử dụng, thì một hộ gia đình nên tập trung bổ sung nó.

Tiết kiệm để nghỉ hưu cũng rất quan trọng khi tuổi thọ đang ngày càng gia tăng. Tính toán xem bạn sẽ cần bao nhiêu khi nghỉ hưu và tiết kiệm cho mục tiêu đó ngay từ khi còn trẻ sẽ đảm bảo thời kỳ nghỉ hưu.

Tiết kiệm cũng có thể bao gồm trả nợ. Mặc dù các khoản thanh toán tối thiểu là một phần của danh mục "nhu cầu", bất kỳ khoản thanh toán bổ sung nào cũng làm giảm tiền gốc và lãi trong tương lai, vì vậy chúng là khoản tiết kiệm.

Áp Dụng Hiệu Quả Quy Tắc Ngân Sách 50/30/20 

Bạn có thể sẽ gặp những trở ngại trong quá trình áp dụng quy tắc ngân sách 50/30/20. Để quy tắc này thực sự có hiệu quả, bạn cần lưu ý:

Phân loại chính xác các khoản chi tiêu

Đôi khi bạn thấy thật khó để phân loại khoản mục chi nào đó vào nhóm “nhu cầu”, “mong muốn” hay “tiết kiệm”. Ví dụ, mọi người đều cần ăn, nhưng một số mục hàng tạp hóa lại có thể rơi vào danh mục cần ăn (như nước ngọt có đường và đồ ăn nhẹ không lành mạnh). Vì vậy, hãy xác định rõ và nhất quán việc phân loại các khoản chi tiêu theo hướng dẫn trên.

Điều chỉnh tỉ lệ theo tình trạng thu nhập

Nếu thu nhập của bạn chỉ đủ để trang trải cuộc sống, bạn có thể phải vật lộn để tiết kiệm 20% thu nhập của mình bất kể bạn sống như thế nào, đặc biệt nếu bạn đang phải nuôi cả một gia đình. Khoản tiết kiệm có thể không đủ 20%.

Hoặc nếu bạn có những mục tiêu lớn như nghỉ hưu sớm hoặc mua nhà ở khu vực thu nhập cao, 20% có thể là không đủ. Trong trường hợp này, bạn cần tính toán và cân nhắc thật kỹ để đưa ra tỉ lệ tiết kiệm hợp lý.

Theo dõi thực hiện ngân sách

Quy tắc ngân sách 50/30/20 chỉ là một phần của lập ngân sách. Xác lập được tỷ lệ phần trăm này đã là rất tốt, nhưng chỉ khi bạn theo dõi chi tiêu của mình thì bạn mới biết liệu mình có thực sự đạt được chúng hay không. 

Để đảm bảo thành công cho việc thực hiện kế hoạch ngân sách, điểm mấu chốt sau khi lập kế hoạch là ghi chép đầy đủ, chính xác và điều chỉnh ngân sách hàng tháng nếu bạn thấy mình đã đánh giá quá cao hoặc đánh giá thấp các khoản chi tiêu của mình.

Hãy dành thời gian học các kỹ năng tài chính khác để nâng cao hiểu biết về tài chính và giúp bạn kiếm tiền chăm chỉ hơn.