Nấm phấn trắng gây thiệt hại về tính thẩm mỹ, giảm khả năng sinh trưởng và năng suất cây vườn.
Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về một “người bạn thân thiết” của vườn rau nhà tôi, nấm phấn trắng. Nấm phấn trắng xuất hiện đúng như tên gọi của nó. Bạn có thể dễ dàng nhận ra chúng như một lớp phấn trắng trên mặt lá. Khác với đa phần các loại nấm bệnh, nấm phấn trắng lây lan dữ dội hơn trong điều kiện thời tiết nóng và khô.
Có thể được kiểm soát nếu được phát hiện kịp thời, nấm phấn trắng cũng có thể gây nên thiệt hại cục bộ cho toàn bộ vườn cây của bạn trong trường hợp xấu.
Nấm Trắng Là Gì?
Nấm phấn trắng là một khái niệm chỉ một nhóm các loại nấm sống trên mặt lá cây. Các loại nấm này đều thuộc về họ nhà Erisyphaceae. Mỗi loại có thể gây bệnh cho những giống cây khác nhau. Chúng tạo một hệ thống thân nấm (mycelium) trên bề mặt lá và hút chất dinh dưỡng từ cây chủ bằng bộ rễ (haustoria) ăn sâu vào giữa các tế bào lá. Lớp phấn trắng hay trắng xám mà bạn nhìn thấy bao gồm các túi bào tử và hệ thân nấm mycelium.
Như nhiều loài nấm, mầm bệnh này có thể sinh sản vô tính bằng bào tử để phát tán đi xa hoặc sinh sản hữu tính bằng cách tạo các thân quả để tiếp tục gây bệnh cho một vật chủ vào mùa vụ sau.
Đọc thêm về các phương thức sinh sản của thực vật tại đây.
Điều Kiện Môi Trường Thuận Lợi Cho Nấm Phấn Trắng
Không giống như phần lớn những mầm bệnh nấm khác cần độ ẩm cao, nấm phấn trắng có thể gây bệnh cho cây ngay cả trong điều kiện thiếu nước.
Trên thực tế, nước có thể phá hủy bào tử nấm và ngăn chặn sự hình thành của bệnh.
Tuy nhiên, hơi ẩm trong không khí lại tối quan trọng cho sự nảy mầm của bào tử. Do đó mà vào cuối xuân, đầu thu khi nhiệt độ không khí cao, đêm ẩm và ngày khô ráo, nấm phấn trắng phát triển mạnh nhất. Điều kiện không khí khô vào ban ngày cũng giúp bào tử nấm phát tán dễ hơn theo gió.
Dấu Hiệu Nhận Biết Bệnh
Nấm phấn trắng thường xuất hiện trên mặt lá ở phần lá tầng thấp hơn của cây nơi gần với đất. Nấm ban đầu chỉ là những đốm trắng nhỏ rải rác như có ai rắc bột lên. Chúng có khả năng lan rộng ra toàn bộ cây nếu không được phát hiện kịp thời. Lá nhiễm nấm trở nên xoăn và tệ hơn là héo và rụng đi mất.
Nấm phấn trắng là một trong những bệnh hại tốn kém nhất cho ngành nông nghiệp cũng một phần vì lý do này. Chúng lây lan nhanh, làm mất đi tính thẩm mỹ của cây trồng, đồng thời làm giảm khả năng quang hợp và hô hấp của cây. Năng suất giảm thậm chí đến một phần ba.
Những Loài Cây Dễ Bệnh
Ngoại trừ cây hạt trần (ví dụ như thông và các loại cây lá kim), hầu hết tất cả các loài cây đều có thể nhiễm nấm trắng nếu điều kiện môi trường thuận lợi.
Một vài loại cây có xu hướng dễ bị tấn công hơn những loại khác. Điển hình phải kể đến cây trồng họ nhà bí (Cucurbitaceae) như là bí ngòi và dưa leo.
Với họ nhà Solanaceae (cà chua, khoai tây, cà tím, ớt chuông), bệnh nấm thường bắt đầu từ những đốm vàng nhạt trên mặt lá và lan ra thành dạng phấn trắng sau đó.
Một số những loài cây khác nhạy cảm trước nấm phấn trắng có thể kể đến như là cây làm cảnh: hoa cúc, hoa thược dược, hoa dâm bụt, hoa hồng; cây cho quả và cây rau như: đậu, đỗ, cà rốt, dưa leo, cà tím, nho, hành củ, cà chua, dưa hấu, bí đỏ.
Ngay cả các cây rau gia vị cũng không phải ngoại lệ đối với bệnh hại này. Rau thơm (rau ngò thơm) hay hương thảo cũng là những cây vật chủ ưa thích của nấm trắng. Thậm chí cây trồng trong nhà cũng có thể bị tấn công, bào tử nấm có khả năng đi theo gió lọt qua khe cửa để đậu xuống mặt lá.
Nhưng bạn đừng lo, chuyện gì cũng có cách giải quyết. Để phòng tránh và chữa trị, chúng ta có nhiều hơn một vài phương pháp mà không cần dùng đến các chất hóa học độc hại.
Cách Chữa Trị Và Phòng Bệnh Phấn Trắng
Một tin mừng là đối với những cây trồng khỏe mạnh, nấm trắng không phải là một mối lo ngại quá lớn vì cây có thể tự phục hồi sau khi thời tiết thay đổi.
Đối với những cây chưa khỏe, chúng ta có thể chọn cách điều trị không dùng chất hóa học để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng miễn dịch tự nhiên của cây.
Chăm sóc cây đúng cách
Chìa khóa của làm vườn theo hướng hữu cơ và kiểm soát bệnh hại nằm ở việc điều chỉnh hoạt động chăm sóc cây theo thay đổi của điều kiện môi trường. Ví dụ như việc tưới nước nhiều hơn như trời khô, ít hơn như trời ẩm, tạo điều kiện cho cây hấp thụ đủ lượng ánh sáng cần thiết cho quang hợp,...
Tạo cho cây môi trường sống thích hợp giúp cây khỏe mạnh hơn và phát triển tốt hơn hệ miễn dịch.
Do độ ẩm có ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng của nấm, việc tỉa lá tỉa cành để tăng thoáng khí cho cây là vô cùng quan trọng. Tỉa lá già và để lại lá non vừa giảm độ ẩm giữa các tán lá, đồng thời giúp ảnh nắng mặt trời chạm được tới cây tốt hơn.
Tránh tưới nước ướt mặt lá. Bạn nên tưới vào gốc cây vào sáng sớm để cây được khô ráo vào ban ngày.
Tránh bón phân có chứa hàm lượng cao nito (N) thúc đẩy phát triển lá non dễ bị tấn công bởi nấm bệnh.
Cắt lá bị bệnh và tuyệt đối không dùng làm phân ủ do bào tử nấm có thể tạm thời “ngủ đông” để chờ điều kiện môi trường thuận lợi.
Chữa và ngừa nấm bằng sữa
Sữa có thể kiểm soát được nấm phấn trắng khi được phun khi nấm bắt đầu xuất hiện. Phương pháp này đã được nghiên cứu và chứng minh hiệu quả qua hơn 60 năm thực hành trên cà chua, nho, táo, bí đỏ và các loài họ nhà bí khác như dưa leo, bí ngòi.
Cũng theo quá trình nghiên cứu trên, sữa nên được pha loãng với nước theo tỉ lệ 1 sữa : 10 nước. Phun 2 lần mỗi tuần trong khoảng 1 tháng cho tới khi nấm được kiểm soát. Sữa cũng có thể được áp dụng từ đầu mùa vụ để phòng ngừa khả năng cây bị lây nhiễm nấm.
Muối nở (baking soda)
Trộn một thìa muối nở tới nửa thìa nước rửa bát thiên nhiên vào trong 2 lít nước, khuấy đều vào phun kín 2 mặt lá khắp cả cây. Phun liên tục 2 lần mỗi tuần trong khoảng một tháng cho tới khi nấm mọc giảm đi và biến mất.
Một cách tiếp nữa để tránh nấm phấn trắng, bạn có thể cân nhắc chọn những giống kháng bệnh của loài cây, hoa, rau mà bạn muốn vào mùa vụ tiếp theo.
Còn bạn thì sao? Bạn đã gặp phải loài bệnh hại đáng gờm này chưa?
About the author
Hoàng Hà
