Hạt nhựa ngày càng xâm nhập vào não bộ con người

Giáo sư Matthew Campen, Đại học New Mexico (Mỹ): “Não của chúng ta chứa nhiều nhựa hơn tôi từng tưởng tượng”. 

Các nghiên cứu đã phát hiện ra những mảnh và hạt nhựa nhỏ trong phổi, nhau thai, cơ quan sinh sản, gan, thận, khớp gối và khuỷu tay, mạch máu và bộ não của con người.

Dữ liệu thu thập từ khám nghiệm tử thi trong 6 tháng đầu năm 2024 cho thấy lượng vi nhựa trong não người tăng đáng kể so với 8 năm trước.

Những hạt nhựa siêu nhỏ (nhựa nano) xâm nhập não

Mới đây, khi kiểm tra gan, thận và não của các tử thi được khám nghiệm tử thi, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tất cả đều chứa vi nhựa, nhưng 91 mẫu não trung bình chứa nhiều hơn khoảng 10 - 20 lần so với các cơ quan khác. Theo tác giả chính của nghiên cứu, nhà độc chất học, Giáo sư khoa học dược phẩm Matthew Campen (Đại học New Mexico, Mỹ), kết quả này thực sự gây sốc.

Họ phát hiện ra rằng nồng độ vi nhựa ở người từ 45 đến 50 tuổi là 4.800 µg mỗi gam. Nghiên cứu mô tả não là "một trong những mô bị ô nhiễm nhựa nhiều nhất từng được lấy mẫu".

Giáo sư Campen cho biết: "Dựa trên các quan sát của chúng tôi, các cấu trúc nano rất nhỏ, dài khoảng 100 - 200 nanomet đã tìm đường xâm nhập vào não, trong khi một số hạt lớn hơn có kích thước từ 1-5 micromet đi vào gan và thận".

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, vi nhựa (microplastics) là những mảnh có kích thước từ dưới 0,2 inch (5 mm) đến 1 nanomet. Nhưng các chuyên gia cho biết nhựa nano (nanoplastics) mới là loại nhựa đáng lo ngại nhất đối với sức khỏe con người, vì những mảnh nhỏ xíu này có thể cư trú bên trong từng tế bào cơ thể.

"Bằng cách nào đó, những hạt nhựa nano này đã xâm nhập vào cơ thể và đến não, vượt qua hàng rào máu não. Nhựa ưa chất béo (lipid), vì vậy một giả thuyết cho rằng nhựa đang xâm nhập thông qua chất béo có trong thức ăn, sau đó được đưa đến các cơ quan cần nhiều chất béo và não là cơ quan đứng đầu trong số đó", Giáo sư Campen giải thích.

Não người có khoảng 60% là chất béo, nhiều hơn bất kỳ cơ quan nào khác. Các axit béo thiết yếu, chẳng hạn như omega 3, đóng vai trò quan trọng đối với sức mạnh và hiệu suất của các tế bào não. Vì cơ thể con người không thể tự sản xuất axit béo thiết yếu nên chúng phải đến từ thực phẩm hoặc chất bổ sung.

Báo cáo tháng 3 năm 2023 từ Ủy ban về nhựa và sức khỏe con người Minderoo - Monaco đã chỉ ra, chế độ ăn uống là con đường tiếp xúc chính đối với vi nhựa và nhựa nano. Nhựa gây ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe con người ở mọi giai đoạn của vòng đời nhựa.

Bên cạnh đó, theo Tiến sĩ Philip Landrigan, tác giả của báo cáo: "Một số hạt vi nhựa cũng có trong không khí. Ví dụ, lốp xe bị mài mòn trên bề mặt đường cao tốc cũng sẽ đưa một lượng hạt vi nhựa nhất định vào không khí. Hay nếu bạn sống gần bờ biển, một số hạt vi nhựa có trong đại dương sẽ bị sóng đánh vào không khí. Vì vậy, ăn uống có thể là con đường chính, nhưng nhựa cũng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp”.

Ảnh: Getty

Nhựa có liên quan đến ung thư

Polyethylene là loại nhựa chủ yếu được tìm thấy trong các mẫu mô, được sử dụng trong túi nhựa, màng bọc và chai nhựa không phân hủy sinh học. Loại nhựa này được tìm thấy với số lượng lớn hơn trong não so với gan hoặc thận.

Theo một nghiên cứu vào tháng 8 năm 2024 của Campen và nhóm của ông, polyetylen cũng là loại polyme chủ yếu được tìm thấy trong tinh hoàn của người và chó.

Theo dữ liệu từ tổ chức bảo vệ môi trường Defend our Health, việc sản xuất nhiều dạng polyethylene khác nhau, chẳng hạn như nhựa polyethylene terephthalate (PET), là tác nhân lớn nhất gây ra việc giải phóng dung môi 1,4-dioxane vào môi trường. Chương trình Độc tính Quốc gia Hoa Kỳ và Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế coi 1,4-dioxane có khả năng gây ung thư cho con người. Năm 2023, Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ EPA đã công bố báo cáo dự thảo nêu rằng dung môi này gây hại cho sức khỏe đối với công nhân sản xuất nhựa và cộng đồng cư dân sống ở nơi có nguồn nước uống bị ô nhiễm do chất thải từ các nhà máy sản xuất nhựa PET.

Bằng cách xâm nhập vào từng tế bào và mô trong các cơ quan chính, nhựa nano có khả năng làm gián đoạn các quá trình hoạt động của tế bào và lắng đọng các hóa chất gây rối loạn nội tiết như bisphenol, phthalate, kim loại nặng… Theo Hiệp hội Nội tiết Hoa Kỳ, các chất gây rối loạn nội tiết can thiệp vào hệ thống sinh sản của con người, dẫn đến dị dạng sinh dục, gây vô sinh ở nữ giới và làm giảm số lượng tinh trùng ở nam giới.

Học cách giảm thiểu tác hại của nhựa gây ra

Các chuyên gia cho biết có nhiều bước mà mỗi cá nhân có thể thực hiện để giảm thiểu việc tiếp xúc với nhựa và lượng nhựa thải ra.

Tiến sĩ Philip Landrigan cho biết: "Thật khó để tránh thực phẩm được bọc trong màng nhựa nhưng hãy chắc chắn rằng bạn lấy thực phẩm ra khỏi màng nhựa trước khi nấu hoặc cho vào lò vi sóng. Bởi khi bạn đun nóng nhựa, điều đó sẽ đẩy nhanh quá trình chuyển động của các hạt vi nhựa ra khỏi màng nhựa vào thực phẩm. Hãy bảo quản thực phẩm của bạn trong hộp thủy tinh thay vì hộp nhựa”.

Cố gắng tránh sử dụng chai nước bằng nhựa, nếu có thể. Hãy mang theo chai nước của riêng bạn, sử dụng cốc uống nước bằng kim loại hoặc thủy tinh thay vì cốc nhựa để cắt giảm nhựa dùng 1 lần. Một nghiên cứu vào tháng 3 năm 2024 cho thấy 1 lít nước đóng chai chứa trung bình 240.000 hạt nhựa từ 7 loại nhựa. Khoảng 90% trong số đó là nhựa nano.

Ngoài ra, hãy sử dụng túi vải hoặc túi giấy hoặc túi tái chế khi mua sắm.

*Theo CNN