Bạn có đang trải qua khủng hoảng hiện sinh?

Một cuộc khủng hoảng hiện sinh là cảm giác bất an mà con người trải qua về ý nghĩa, sự lựa chọn và tự do trong cuộc sống. Nỗi lo lắng này thường khiến con người cảm thấy cuộc sống vốn dĩ là vô nghĩa và sự tồn tại của mình chẳng có ý nghĩa gì. Một cuộc khủng hoảng hiện sinh cũng có thể dẫn đến cảm giác bối rối về nhận thức của một cá nhân.

Trải qua một cuộc khủng hoảng hiện sinh là điều bình thường, việc đặt câu hỏi về cuộc sống và mục tiêu của một người là điều bình thường và lành mạnh. Tuy nhiên, một cuộc khủng hoảng hiện sinh có thể diễn biến theo chiều hướng tiêu cực, nếu một người không thể tìm ra câu trả lời cho những câu hỏi đầy thách thức này.

Khủng hoảng hiện sinh là gì?

Theo định nghĩa, một cuộc khủng hoảng hiện sinh đề cập đến tập hợp những cảm xúc và câu hỏi mà chúng ta phải giải quyết về ý nghĩa và mục đích cuộc sống của mình. Những câu hỏi này không dễ tìm ra câu trả lời và điều này có thể khiến chúng ta cảm thấy bế tắc. Chúng ta cảm thấy không chắc chắn về cách phản ứng hoặc nên đi theo con đường nào, và nó thậm chí có thể tác động tiêu cực đến cuộc sống của chúng ta nếu những cảm giác này kéo dài hoặc trở nên tồi tệ hơn.

Những cuộc khủng hoảng hiện sinh thường gắn liền với tác động tiêu cực đến cuộc sống của một người, nhưng chúng ta quên mất tác động tích cực mà nó có thể mang lại. Một cuộc khủng hoảng hiện sinh có nghĩa là chúng ta có cơ hội tiếp xúc lại với các giá trị, ý nghĩa và mục đích của mình cũng như với những gì chúng ta muốn thực hiện trong cuộc sống của mình. Điều này có thể giúp chúng ta đánh giá, lập kế hoạch và điều chỉnh hành động cũng như phương hướng của mình để có được cuộc sống mà chúng ta mong muốn.

Nguyên nhân của một cuộc khủng hoảng hiện sinh

Mọi người đều có thể trải qua một cuộc khủng hoảng hiện sinh vào một lúc nào đó. Chúng thường xảy ra bất cứ khi nào chúng ta phải đối mặt với những hoàn cảnh, những thay đổi hoặc chuyển đổi trong cuộc sống mà chúng ta khó thích nghi hoặc khiến chúng ta tự hỏi liệu đây có phải là hướng đi mà chúng ta muốn cuộc đời mình đi hay không.

Nguyên nhân của một cuộc khủng hoảng hiện sinh khác nhau ở mỗi người, tùy thuộc vào cuộc sống, hoàn cảnh, giá trị và mong muốn của họ. Một cuộc khủng hoảng hiện sinh thường xảy ra sau những sự kiện lớn, ngã rẽ lớn trong cuộc đời, chẳng hạn như:

• Thay đổi nghề nghiệp hoặc công việc

• Cái chết của một người thân yêu

• Chẩn đoán bệnh nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng

• Bước vào một nhóm tuổi mới

• Trải qua một trải nghiệm bi thảm hoặc đau thương

• Có con

• Kết hôn hay ly hôn

Các loại khủng hoảng hiện sinh

Nói một cách đơn giản nhất, một cuộc khủng hoảng hiện sinh đề cập đến việc đối mặt với cuộc khủng hoảng về sự tồn tại của chính mình. Tuy nhiên, đây là một thuật ngữ rất rộng. Có nhiều loại câu hỏi có thể gây ra khủng hoảng hiện sinh và một người có thể phải đối mặt với một trong nhiều vấn đề khác nhau.

Khủng hoảng về tự do và trách nhiệm

Mỗi chúng ta đều có quyền tự do đưa ra những lựa chọn trong cuộc sống và đồng thời cũng chịu trách nhiệm cho những sự lựa chọn ấy. Bạn phải chấp nhận kết quả cũng như hậu quả của những lựa chọn bạn đưa ra. Nếu bạn sử dụng quyền tự do của mình để đưa ra một lựa chọn không có kết quả tốt đẹp thì bạn không thể đổ lỗi cho bất kỳ ai khác. Đối với một số người, sự tự do này quá áp đảo và nó gây ra sự lo lắng hiện hữu, đó là nỗi lo lắng bao trùm về ý nghĩa cuộc sống và những lựa chọn.

Khủng hoảng về ý nghĩa cuộc sống

Tất cả chúng ta đều có xu hướng đặt ra ý nghĩa cho cuộc sống của chính mình, tìm ra mục tiêu để không ngừng hướng tới, để thấy mình sống có ích, có ý nghĩa... Tuy nhiên, trong một số giai đoạn của cuộc sống, khi bạn đánh mất sự an toàn của bối cảnh quen thuộc, bạn có thể băn khoăn về cuộc sống, “ý nghĩa cuộc sống của tôi là gì?” hay “mục đích sống của tôi là gì?”. Nếu chúng ta không thể trả lời được mình đang sống để làm gì, mục tiêu của mình là gì thì rất dễ rơi vào khủng hoảng hiện sinh.

Khủng hoảng cô lập và kết nối

Con người vốn dĩ là sinh vật xã hội và cần hình thành kết nối với những người khác để mang lại sự hỗ trợ về mặt tinh thần và cảm xúc, mang lại sự hài lòng và niềm vui nội tâm. Ngược lại, chúng ta cũng cần những khoảng thời gian riêng để kết nối với bản thân và thấu hiểu chính mình.

Thiếu kết nối hoặc quá nhiều kết nối cũng khiến chúng ta bị choáng ngợp. Sự mất cân bằng sẽ dẫn đến sự cô lập và cô đơn, khiến một số người cảm thấy cuộc sống của họ thật vô nghĩa.

Khủng hoảng về bản sắc

Ví dụ, một người có thể cảm thấy rằng họ đang sống không thành thật với chính mình hoặc mọi thứ họ đang thể hiện không con người thật của mình. Họ có thể cảm thấy rằng họ đang hành động không chân thực trong nhiều tình huống khác nhau.

Những bối rối, hoài nghi sẽ khiến họ đặt ra những câu hỏi, đưa ra phân tích các định nghĩa khác nhau về chính mình, điều này có thể gây ra sự lo lắng lớn lao, một cuộc khủng hoảng về bản sắc và cuối cùng là một cuộc khủng hoảng về sự tồn tại.

Khủng hoảng về cảm xúc và hiện thân

Việc không cho phép bản thân có những cảm xúc tiêu cực đôi khi có thể dẫn đến khủng hoảng hiện sinh. Một số người ngăn chặn nỗi đau và sự đau khổ vì nghĩ rằng điều này sẽ khiến họ hạnh phúc. Nhưng nó thường có thể dẫn đến cảm giác hạnh phúc giả tạo, khiến họ mất kết nối với chính mình. Và khi không trải nghiệm được hạnh phúc thực sự, khi quá mỏi mệt vì chịu đựng, cuộc sống có thể trở nên trống rỗng.

Mặt khác, việc thể hiện cảm xúc và thừa nhận cảm giác đau đớn, bất mãn và không hài lòng có thể mở ra cánh cửa cho sự phát triển cá nhân, cải thiện quan điểm về cuộc sống. 

Khủng hoảng về cái chết và bệnh tật

Khủng hoảng xuất hiện khi một số người bước vào độ tuổi nhất định, nhất là người lớn tuổi luôn thấy lo sợ về sức khoẻ và cái chết. Người được chẩn đoán mắc một căn bệnh hiểm nghèo cũng có thể gặp phải tình trạng này. Họ cảm thấy bi quan về mọi thứ, trăn trở về quá khứ và lo lắng về sự biến mất của mình trên cõi đời: “Điều gì xảy ra sau cái chết?”, “Những người thân sẽ cảm thấy thế nào?”… 

Loại khủng hoảng này cũng có thể xảy ra sau khi ai đó mất đi người thân yêu thường buộc mọi người phải đối mặt với cái chết của chính mình và đặt câu hỏi về ý nghĩa của điều đó.

Phải làm gì để đối mặt với khủng hoảng hiện sinh?

Kết nối với mọi người

Sự hỗ trợ từ bạn bè và gia đình của chúng ta là rất quan trọng khi đối mặt với một cuộc khủng hoảng hiện sinh. Nó có thể giúp chúng ta bớt cô đơn hơn. Và khi được lắng nghe và chia sẻ trải nghiệm có thể giúp bạn xử lý nỗi đau, cảm giác bị cô lập hoặc bất cứ điều gì là gốc rễ của cuộc khủng hoảng hiện sinh.

Thể hiện cảm xúc của bạn

Đừng né tránh hoặc bỏ qua cảm giác của bạn. Điều quan trọng là phải lắng nghe xem cuộc khủng hoảng này đang nói gì với bạn và tại sao nó lại xảy ra. Nếu bạn coi nó như đồng minh chứ không phải kẻ thù, bạn có thể nhận được những lợi ích to lớn từ nó. Hãy thử viết ra những suy nghĩ và câu hỏi của bạn, rồi phân tích chúng để hiểu những gì chúng đang muốn nói với bạn.

Tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát

Bạn có thể dễ dàng cảm thấy mất kiểm soát trong một tình huống hiện tại. Đây là lý do tại sao việc tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát như suy nghĩ của bản thân. Thay thế những ý tưởng tiêu cực và bi quan bằng những ý tưởng tích cực. Hãy thực hiện từng bước để sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn như theo đuổi niềm đam mê, tình nguyện vì một mục đích mà bạn tin tưởng hoặc thực hành lòng nhân ái.

Và đối với những thứ bạn không thể kiểm soát… hãy để chúng đi.

Viết nhật ký biết ơn

Cuộc sống của bạn có lẽ có nhiều ý nghĩa hơn bạn nghĩ. Hãy viết ra mọi thứ mà bạn biết ơn, cho dù điều đó lớn lao hay nhỏ bé như sức khỏe, ngôi nhà, gia đình, công việc hay tính cách của bạn… Bạn sẽ tìm thấy niềm vui từ những điều nhỏ nhặt nhất và điều này sẽ giúp bạn kết nối lại với cuộc sống của mình, với các giá trị và mục đích của bạn.

Thực hành chánh niệm và thiền định

Thực hành thiền và chánh niệm sẽ giúp bạn bám sát thực tế và nhận thức được mọi kiểu suy nghĩ tiêu cực. Thực hành chánh niệm thường xuyên sẽ khuyến khích bạn tập trung vào niềm vui mà các hoạt động hàng ngày mang lại cho cuộc sống của bạn.

Đây là một cách tuyệt vời để kết nối với nội tâm của bạn và mang lại cho suy nghĩ của bạn một không gian để phát triển và khám phá. Thiền có thể giúp chúng ta cảm thấy vững vàng và kết nối lại với chính mình.

Khám phá bản thân

Dành thời gian để khám phá bản thân cũng có thể giúp bạn vượt qua cuộc khủng hoảng hiện sinh.

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc nhìn thấy những điều tốt đẹp ở bản thân, hãy nhờ bạn bè và gia đình xác định những phẩm chất tích cực của bạn. Bạn đã có tác động tích cực gì đến cuộc sống của họ? Phẩm chất mạnh nhất, đáng ngưỡng mộ nhất của bạn là gì?

Tìm kiếm câu trả lời nhỏ hơn

Các chuyên gia cho rằng, một phần sức nặng của một cuộc khủng hoảng hiện sinh là việc cố gắng tìm ra một câu trả lời duy nhất, toàn diện cho một câu hỏi có thể quá lớn hoặc phức tạp.

Cố gắng tìm ra câu trả lời tổng quát cho những câu hỏi lớn này có thể khiến bạn căng thẳng hơn nữa, dẫn đến cảm giác lo lắng và tuyệt vọng sâu sắc hơn.

Thay vào đó, việc chia những câu hỏi rất lớn này thành những phần nhỏ hơn có thể dễ dàng hơn nhiều. Sau đó, hãy tìm câu trả lời cho những vấn đề nhỏ hơn này.

Điều này có thể tiết lộ những hành động nhỏ nhưng tích cực mà một người đã thực hiện, chẳng hạn như trò chuyện ủng hộ với bạn bè hoặc đồng nghiệp. Mặt khác, những mặt tích cực này có thể không được chú ý khi nhìn vào những câu hỏi lớn, bao quát của cuộc sống.

Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ?

Một cuộc khủng hoảng hiện sinh có một số triệu chứng giống với các vấn đề sức khỏe tâm thần khác, như trầm cảm và lo lắng. Nếu bạn dễ rơi vào các giai đoạn trầm cảm hoặc lo lắng, có thể khó biết được nguyên nhân gây ra cảm xúc của bạn nếu không có sự trợ giúp của chuyên gia. Hãy đặc biệt chú ý nếu bạn cảm thấy hoặc trải qua bất kỳ điều nào sau đây:

• Những suy nghĩ vô nghĩa đang gặm nhấm cuộc đời bạn

• Cảm xúc của bạn đang cản trở cuộc sống hàng ngày của bạn 

• Sức khỏe tinh thần hoặc sức khỏe của bạn bị ảnh hưởng nghiêm trọng

• Bạn đang tự điều trị bằng các chất kích thích

• Bạn có ý định làm hại bản thân

Nếu bạn nhận ra mình có một trong những triệu chứng này, hãy liên hệ với chuyên gia sức khỏe tâm thần để được giúp đỡ ngay lập tức. Bạn chắc chắn không phải trải qua quá trình này một mình.