Hỡi những nạn nhân của nạn quấy rối tình dục nơi công sở, hãy lên tiếng!

Có thể thấy tình trạng quấy rối tình dục (thậm chí tấn công tình dục) đang là một vấn nạn nhức nhối, xảy ra với tần suất dày đặc trong xã hội hiện nay, đặc biệt là trong môi trường công sở. Đáng buồn là hầu hết các nạn nhân thường chọn cách im lặng.

Theo số liệu khảo sát từ tổ chức ActionAid tại Việt Nam có tới 53,7% nhân viên văn phòng

và 59,5% công chức nhà nước từng bị quấy rối tình dục từ 2-5 lần. Có 89% nam giới và những người chứng kiến đã thấy các hành vi này, nhưng ⅔ trong số họ đã không làm gì cả.

Đáng sợ hơn, quấy rối tình dục thường được ngụy tạo dưới dạng đùa vui, “một hình thức quan tâm", hoặc biến nạn nhân thành kẻ đồng lõa. Thậm chí, khi nạn nhân lên tiếng còn bị trả thù ngược lại. Chính vì vậy, chúng ta thường im lặng, thờ ơ hoặc không nhận ra tính nghiêm trọng của những hành vi quấy rối và vô tình dung túng cho vấn nạn này.

Trường hợp của nhà thơ Dạ Thảo Phương chính là 1 trường hợp điển hình khi nạn nhân bị "trù dập" và vu khống, khiến sự việc không được giải quyết thỏa đáng. Nạn nhân phải sống hơn 20 năm trong những tổn thương, ám ảnh, chị thậm chí đã nhiều lần tự tử không thành.

Chính vì vậy, chúng ta cần hiểu rõ và lên tiếng để bảo vệ chính mình và những người xung quanh khỏi vấn nạn này.

Quấy Rối Tình Dục Nơi Công Sở

Quấy rối tình dục là hành vi có tính chất tình dục với người khác mà chưa được sự chấp thuận, hành vi này gây ảnh hưởng đến nhân phẩm của người bị tác động. Luật Lao động 2019 có định nghĩa cụ thể về hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc ở khoản 9 Điều 3 như sau:

“Quấy rối tình dục tại nơi làm việc là hành vi có tính chất tình dục của bất kỳ người nào đối với người khác tại nơi làm việc mà không được người đó mong muốn hoặc chấp nhận. Nơi làm việc là bất kỳ nơi nào mà người lao động thực tế làm việc theo thỏa thuận hoặc phân công của người sử dụng lao động.”

Theo khoản 1 Điều 84 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, quấy rối tình dục có thể xảy ra dưới dạng sau:

- Trao đổi như đề nghị, yêu cầu, gợi ý, đe dọa, ép buộc đổi quan hệ tình dục lấy lợi ích liên quan đến công việc.

- Hành vi có tính chất tình dục không nhằm mục đích trao đổi, nhưng khiến môi trường làm việc trở nên khó chịu và bất an, gây tổn hại về thể chất, tinh thần, hiệu quả công việc và cuộc sống của người bị quấy rối.

Hãy Nhận Thức Rõ Các Hành Vi Quấy Rối Tình Dục

Như Her đã từng chia sẻ, quấy rối tình dục không chỉ là hành vi đụng chạm thể xác, quấy rối liên quan đến tình dục tại nơi làm việc được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. 

Quấy rối bằng lời nói

Là những lời nói, nhận xét (cơ thể, ngoại hình, liên quan tới tình dục/tính dục) không phù hợp về mặt xã hội, văn hóa và không được mong muốn.

Có những trò đùa hay lời phê bình, thậm chí xúc phạm giới tính khiến bạn cảm thấy không thoải mái, nhưng bạn có thể không ý thức được rằng đó cũng được xem là hành vi quấy rối tình dục.

Quấy rối phi lời nói

Gồm các hành động không được thể hiện bằng lời nói như ngôn ngữ cơ thể khiêu khích, huýt sáo/ ánh nhìn trêu ghẹo, phô bày hình ảnh, email, ghi chép hoặc tin nhắn liên quan tới tình dục. 

Hành vi quấy rối

Bạn sẽ dễ dàng nhận thấy sự quấy rối tình dục rõ ràng nhất qua sự động chạm cơ thể quá mức cho phép và xâm phạm không gian riêng tư của bạn. Hành vi này thường dễ dàng được bào chữa là “sự vô tình” hoặc “quan tâm” tới đối tượng.

Thậm chí lợi dụng thời gian và địa điểm để tấn công, cưỡng ép quan hệ tình dục.

Lợi dụng quyền lực để cưỡng ép

Nhiều người quản lý có thể lợi dụng chức quyền để đề bạt tiến cử bạn, nhưng đổi lại bạn phải đáp ứng các yêu cầu liên quan tới tình dục. Đây không còn là điều quá xa lạ trong các mặt tiêu cực của môi trường công sở.

Nếu bạn không đồng ý, sếp sẽ ngăn cản sự thăng tiến của bạn. Đôi lúc còn sử dụng các biện pháp xấu xa hơn như đe dọa sa thải bạn, giáng chức hay trừ tiền lương nhằm cưỡng ép bạn phải đồng ý. 

Quấy Rối Tình Dục Ảnh Hưởng Tiêu Cực Thế Nào?

Chấn thương tâm lý về thể chất

Nhiều nghiên cứu cho thấy lo lắng, căng thẳng và trầm cảm là một trong những biểu hiện tâm lý phổ biến của nạn nhân bị quấy rối tình dục.Nạn nhân có thể chịu đựng hội chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

Những tổn thương tâm lý có thể tác động đến thể chất của nạn nhân khiến họ rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn uống, rối loạn chức năng tình dục và kiệt sức… 

Nhiều người đã tìm cách làm tổn thương bản thân hoặc tìm tới cái chết bởi nỗi đau quá lớn.

Đánh mất cơ hội trong công việc và cuộc sống

Nạn nhân của quấy rối tình dục nơi công sở có thể cảm thấy đánh mất lòng tự tôn và giá trị của bản thân. Sự sợ hãi và tự ti có thể khiến một số người trốn chạy thực tại, mất tập trung, bỏ bê công việc và xa lánh đồng nghiệp. Nếu nạn nhân của quấy rối tình dục báo cáo hành vi quấy rối, họ có thể gặp phải những trở ngại trong công việc như bị trả thù và bị gán cho là kẻ gây rối. Họ đánh mất cơ hội được thăng tiến và phát triển sự nghiệp.

Các vấn đề tài chính như bị giảm lương hay mất hoàn toàn thu nhập cũng có thể xảy ra.

Một nghiên cứu được đăng trên Sage Journals cho thấy 8 trên 10 phụ nữ quyết định nghỉ việc trong vòng 2 năm sau khi bị quấy rối.

Đối Phó Với Quấy Rối Tình Dục Nơi Công Sở

Ở Việt Nam, các hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc thường khó chứng minh hành vi, hậu quả. Một phần do tâm lý e ngại, sợ tai tiếng, sợ bị trả thù mất việc nên nạn nhân thường có xu hướng im lặng, chịu đựng. Họ cho rằng im lặng thì sẽ tránh được phiền phức và đối tượng sẽ không lặp lại hành vi đó với mình. Tuy nhiên, im lặng chính là sự thỏa hiệp.

Điều quan trọng là bạn phải nhìn ra những hành vi mang tính quấy rối, ngăn chặn và tỏ rõ thái độ quan điểm của bản thân.

Nếu cấp độ nghiêm trọng hơn, cố gắng thu thập bằng chứng báo cáo lên cấp trên, tổ chức công đoàn và công khai cho tất cả đồng nghiệp.

Bộ luật Lao động 2019 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2021) đã bổ sung nhiều quy định liên quan đến việc bảo vệ quyền lợi của người lao động (NLĐ), trong đó có những quy định cụ thể về quấy rối tình dục trong đó có nội dung người lao động có thể bị sa thải nếu có hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Tùy vào tính chất, mức độ của hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc mà người thực hiện có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hãy cân nhắc xin đổi vị trí công tác hay thậm chí đổi công ty để tránh những ảnh hưởng lâu dài tới công việc và cuộc sống của bạn.

Bạn đừng quên, khi bạn cất lên tiếng nói này bạn sẽ được lắng nghe. Tiếng nói của bạn còn giúp những nạn nhân của nạn quấy rối tình dục thấy họ không đơn độc. Hãy lên tiếng để chúng ta được sống và phát triển trong môi trường văn minh và trong sạch, để không còn những nạn nhân phải âm thầm chịu đựng tổn thương tới suốt cuộc đời.