ĐẸP
9 điều bạn chưa biết về ngọc lục bảo - một trong bốn loại đá quý giá trị nhất thế giới
Emerald - ngọc lục bảo có nguồn gốc từ tiếng Pháp cổ, esmeraude, hay chữ Latin esmaralda, có nghĩa là “viên đá xanh lá”. Ngọc lục bảo là một viên đá quý được liệt kê vào hàng "tứ đại đá quý" của giới trang sức (bên cạnh kim cương, lam ngọc sapphire, và hồng ngọc ruby).
Ngọc lục bảo được Cleopatra và Alexander Đại đế tôn thờ, người cổ đại tin rằng nó có sức mạnh mang lại cho họ một cuộc sống vĩnh cửu. Các hoàng đế Nga thích trang trí vương miện của họ bằng ngọc lục bảo, loại đá này cũng là biểu tượng của Venus - nữ thần của vẻ đẹp và tình yêu trong thần thoại Hy Lạp.
Vì nguyên do gì nó lại được “săn đón” đến thế?
Ngọc lục bảo - Báu vật cổ xưa nhất trong lịch sử
Những viên ngọc lục bảo lâu đời nhất có niên đại gần 3 tỷ năm. Ngọc lục bảo đã xuất hiện trong thần thoại và truyền thuyết của nhiều nền văn hóa hàng ngàn năm nay. Có bằng chứng cho thấy ngọc lục bảo đã được bán ở chợ Babylon hơn 4000 năm trước. Trong thần thoại Hy Lạp, Hermes đã tặng một viên ngọc lục bảo khổng lồ làm quà cho Aphrodite và theo truyền thống Do Thái, ngọc lục bảo là một trong bốn viên đá quý được trao cho Sa-lô-môn.
Lần đầu tiên ngọc lục bảo được khai thác ở Ai Cập vào khoảng năm 1500 trước Công nguyên, nơi người ta tin rằng ngọc lục bảo tượng trưng cho khả năng sinh sản và tái sinh. Vì lý do đó, ngọc lục bảo được đặt ở cổ họng của xác ướp để bảo vệ trong cuộc hành trình xuống âm phủ và để đảm bảo người quá cố sẽ có sức mạnh khi tái sinh ở thế giới bên kia.. Cleopatra sở hữu mỏ ngọc lục bảo của Ai Cập rồi bị người La Mã tiếp quản sau khi bà qua đời. Người La Mã tiếp tục khai thác ngọc lục bảo cho đến thế kỷ thứ sáu sau Công nguyên.
Người Inca và Aztec cũng coi trọng những viên đá quý màu xanh lá cây phong phú này, tôn thờ chúng như những vị thần.
Ở Ấn Độ, ngọc lục bảo được tôn kính đến mức chúng được khắc bằng văn bản thiêng liêng và được giới thượng lưu đeo như bùa hộ mệnh, bao gồm cả Shah Jahan, người xây dựng Taj Mahal.
Điều gì tạo ra màu xanh của ngọc lục bảo?
Emerald là một loại đá thuộc họ beryl. Chúng có màu xanh lục từ một lượng nhỏ nguyên tố crom và/hoặc vanadi.
Trong ngành khoáng vật học, màu của đá quý được chia làm ba khái niệm: Hue (sắc thái), Saturation (độ thẫm màu), và Tone (độ trong).
Không giống như các loại đá quý khác, có thể được tìm thấy với nhiều màu sắc khác nhau, ngọc lục bảo chỉ có màu xanh lục, với sắc thái ngả từ xanh vàng (như đá Brazil) qua xanh cổ vịt (đá Zambia). Viên đá ngả xanh dương/xanh cổ vịt cũng được coi trọng hơn loại ngả vàng.
Các viên đá cần đạt một độ thẫm nhất định thì mới được gọi là ngọc lục bảo. Nếu không, nó sẽ chỉ được gọi là đá beryl xanh (green beryl).
Ngọc lục bảo tự nhiên hiếm và quý hơn kim cương
Khi nói đến đá quý hiếm và đắt tiền, hầu hết chúng ta đều nghĩ ngay đến kim cương, nhưng trên thực tế, ngọc lục bảo hiếm hơn kim cương hơn 20 lần và do đó, thường có giá cao hơn. Một viên đá ngọc lục bảo lớn hơn một viên kim cương có cùng trọng lượng (carat) vì không “đậm đặc” bằng.
Hầu hết ngọc lục bảo tự nhiên đều lẫn tạp chất
Không giống như kim cương, khi mà độ trong đóng một vai trò quan trọng trong việc định giá một viên đá. Thật vậy, chúng ta có thể tìm thấy tạp chất trong hơn 90% ngọc lục bảo tự nhiên, chúng thường tạo ra các “hoa văn”, đôi khi được gọi là 'jardin' - tiếng Pháp có nghĩa là khu vườn. Về căn bản, các đường vân do khoáng chất tạo màu của đá (chromium và vanadium) phản ứng với khoáng thạch chính (beryllium). Nhưng, mỗi viên emerald đến từ một khu vực khác nhau sẽ có một kiểu vân đá hơi khác nhau, tuỳ thuộc vào loại khoáng chất địa phương.
Những viên ngọc lục bảo này thường được xử lý bằng cách trám khe nứt và xử lý nhiệt. Tất cả những biện pháp can thiệp này đều ảnh hưởng đến giá cả, những viên ngọc lục bảo có giá trị nhất là những viên chưa qua xử lý.
Ảnh dưới kính lúp của một số tạp chất trong ngọc lục bảo thiên nhiên đến từ Ethiopia. Những tạp chất này có thể là lẫn viên đá khác (A và C), không khí và nước bị kẹt lại trong đá khi nó hình thành (B và D) - Ảnh: Viện nghiên cứu khoáng chất Mỹ GIA
Ngọc lục bảo là loại đá “mềm” nhất
Ngọc lục bảo có điểm từ 7,5 đến 8 trên thang Mohs và có độ dẻo từ trung bình đến tốt, khiến nó trở thành loại đá cần được chăm sóc cẩn thận hơn so với ruby hoặc sapphire. Ngọc lục bảo nếu được chăm sóc đúng cách sẽ tồn tại qua nhiều thế hệ.
Mặc dù các tạp chất có thể làm tăng tính thẩm mỹ tổng thể của ngọc lục bảo, nhưng chúng lại khiến chúng dễ bị nứt hơn nếu va chạm với bề mặt cứng hoặc chịu sự thay đổi nhiệt độ khắc nghiệt. Do đó, ngọc lục bảo không bao giờ nên được làm sạch bằng hóa chất hoặc máy siêu âm. Thay vào đó, chỉ cần sử dụng nước ấm để rửa sạch mọi vết bẩn, để khô và sau đó lau bằng vải mềm.
Viên đá chữa lành
Các vị thánh và nhà hiền triết cổ đại đã mô tả rất nhiều về lợi ích của đá ngọc lục bảo, các đặc tính siêu hình và khả năng chữa lành mạnh mẽ của nó.
Văn hóa dân gian nhiều quốc gia truyền lại, đặt một viên ngọc lục bảo dưới lưỡi sẽ giúp một người nhìn thấy tương lai. Đeo ngọc lục bảo cũng được cho là có thể chống mất trí nhớ và tăng cường trực giác. Từ hàng ngàn năm trước, ngọc lục bảo được cho là có thể chữa lành một số bệnh và mang lại khả năng sinh sản cho những người không thể có con. Người ta đã sử dụng ngọc lục bảo để chữa bệnh về mắt, xương và cơ, các vấn đề về cột sống, tim và phổi.
Ngọc lục bảo không chỉ được khuyên dùng để chữa các vấn đề về thể chất mà còn để cải thiện sức khỏe tinh thần. Đó là viên đá của sự đổi mới, lòng trắc ẩn và sự tươi mới của tâm hồn.
Ngọc lục bảo được cho là đại diện cho hành tinh Sao Thủy theo chiêm tinh học Vệ đà. Sao Thủy gắn liền với trí tuệ và sự thông minh. Người ta tin rằng đeo loại đá quý này có thể giúp người đeo tăng khả năng tập trung, trí tuệ tuyệt vời, nhạy bén và sẽ giúp người đeo thăng tiến trong cuộc sống bất cứ nơi nào họ muốn.
Nó là một loại đá quý trị liệu đặc biệt dành cho những người đang phải đối mặt với khó khăn và các vấn đề về khả năng tập trung và tập trung trong một thời gian dài. Nó cũng sẽ có lợi cho những người thiếu khả năng đưa ra quyết định và những người không thể ổn định và gắn bó với một tình huống và quyết định cụ thể trong cuộc sống.
Ngọc lục bảo cũng có khả năng mang lại cho người đeo sự ổn định về cảm xúc và sức mạnh để đối mặt với những thời điểm khó khăn và tổn thương.
Vương phi xứ Wales Kate Middleton và Công nương Diana
Hơn 50% ngọc lục bảo của thế giới đến từ Colombia
Địa lý của ngọc lục bảo rất rộng: nó có thể được tìm thấy ở hầu hết mọi lục địa, nhưng các mỏ lớn nhất thuộc về Columbia và Nam Mỹ.
Ai Cập vốn là nguồn cung cấp ngọc lục bảo lớn nhất thế giới cho đến những năm 1500, các nhà thám hiểm Tây Ban Nha đã đến Tân Thế giới và phát hiện ra một nguồn ngọc lục bảo mới. Họ tìm thấy những thổ dân da đỏ tại Nam Mỹ có những viên ngọc xanh lớn hơn và thậm chí đẹp hơn loại đã tìm thấy ở Ai Cập.
Ngọc lục bảo từ các mỏ Colombia đã được sử dụng bởi những người từ Mexico, Peru và Chile vào khoảng năm 1000 sau Công nguyên. Người Tây Ban Nha đã mạnh tay tiếp quản một số mỏ lớn hơn ở Colombia, bao gồm cả mỏ sản xuất lớn nhất, Muzo, từ các bộ lạc địa phương. Họ thậm chí đã bắt người dân địa phương làm nô lệ và giết nhiều người vô tội trong quá trình này. Vào giữa những năm 1600, người Tây Ban Nha đã mang ngọc lục bảo Nam Mỹ đến châu Âu và khắp châu Á. Nhiều viên đá trong số này đã được đưa qua Đại Tây Dương để tô điểm cho những viên ngọc quý, đồ tạo tác tôn giáo và đồ trang sức tinh xảo của châu Âu.
Năm 1985, các thợ lặn đã vớt được 2000 viên ngọc lục bảo Colombia từ một chiếc thuyền buồm Tây Ban Nha bị chìm năm 1622.
Emerald Colombia cũng là loại duy nhất có hiệu ứng gota de aceite (tạm dịch: hiệu ứng giọt dầu loang). Vì cấu trúc đặc thù của viên đá, ánh sáng khi xuyên qua viên đá bị khúc xạ, tạo ảo giác hơi mờ ảo như khi ánh sáng tiếp xúc với các lớp dầu. Tuy nhiên đá Colombia khá nhiều tạp chất nên những viên đá này khó cắt. Đồng thời thợ cắt đá phải biết chọn cách cắt khéo léo nếu không muốn mài đi mất phần đá tạo nên độ xanh thẫm quý giá. Những lý do này đẩy giá thành emerald Colombia lên cao ngất ngưởng.
Chiếc nhẫn Harry Winston vintage với viên ngọc lục bảo có hiệu ứng gota de aceite - Ảnh: Lang Antiques
Lựa chọn của hoàng gia
Viên đá khai sinh tháng 5 này tự hào có nhiều mối liên hệ mang tính biểu tượng của hoàng gia xuyên suốt thế giới cổ đại và hiện đại, từ Nữ hoàng Cleopatra cho tới Hoàng gia Anh.
Người Ai Cập cổ đại coi Ngọc lục bảo là biểu tượng thiêng liêng của sự bất tử và khả năng sinh sản. Nữ hoàng trang trí các bức tường cung điện của mình bằng đá quý như một biểu tượng của sự giàu có và thịnh vượng.
Năm 1845, Hoàng tử Albert đã đặt làm một chiếc vương miện bằng kim cương và ngọc lục bảo lấy cảm hứng từ kiến trúc Gothic cho Nữ hoàng Victoria. Được chế tác bởi thợ kim hoàn hoàng gia Joseph Kitching, nó có 19 viên ngọc lục bảo hình quả lê ngược, viên lớn nhất nặng 15 carat. Đối với Delhi Durbar ngoạn mục vào năm 1911, Nữ hoàng Mary đã đeo một chiếc vòng cổ ngọc lục bảo Art Deco tuyệt đẹp mà sau này được trao cho Công nương Diana như một món quà cưới từ Nữ hoàng Elizabeth. Hoàng gia Anh thời hiện đại cũng là những người hâm mộ cuồng nhiệt. Nữ công tước xứ Cambridge có một bộ trang sức ngọc lục bảo và kim cương bao gồm hoa tai, vòng cổ và vòng tay. Và khi Công chúa Eugenie kết hôn với Jack Brooksbank vào năm 2018, cô ấy đã đội Vương miện Greville Emerald Kokoshnik, được trang trí bằng sáu viên ngọc lục bảo ở hai bên.
Ngọc lục bảo nhân tạo trong hơn ngọc lục bảo tự nhiên
Ngọc lục bảo tổng hợp hay ngọc lục bảo nhân tạo, được tạo ra trong phòng thí nghiệm. Những viên đá này có các tính chất vật lý, hóa học và quang học giống như đá quý tự nhiên nhưng chúng rực rỡ hơn và có xu hướng có giá thấp hơn 1/10 giá của ngọc lục bảo tự nhiên.
Những viên ngọc lục bảo tổng hợp được lựa chọn có màu sắc và độ trong tốt nhất; tạp chất ít hơn, độ bền cao hơn đá tự nhiên.
Về mặt chất lượng, chúng không kém gì so với loại thiên nhiên.
Nếu bạn chỉ muốn tìm một viên đá xanh cho món nữ trang đeo hàng ngày, ngọc lục bảo nhân tạo là một lựa chọn rất đáng cân nhắc.
About the author
S. Reen
