Phương pháp tạo dựng sự tự tin cho bản thân 

Học cách tự tin hơn có thể có nhiều tác động tích cực đến cuộc sống của bạn. Ngoài việc giúp bạn cảm thấy tốt hơn về bản thân và khả năng của mình, sự tự tin có thể làm cho các mối quan hệ bền chặt hơn và giúp bạn kiên cường hơn trước những căng thẳng hay thử thách.

Sự Tự Tin Đến Từ Đâu?

Sự tự tin được đánh giá dựa trên kỹ năng, sự lựa chọn và giá trị của bạn. Sự tự tin đến từ bên trong bạn và được nhận biết như những suy nghĩ tích cực về bản thân bạn.

Nhà trị liệu tâm lý Rameya cho biết: “Sự tự tin đến từ những thông tin và ý tưởng mà chúng ta tiếp nhận từ thế giới và chúng hỗ trợ những suy nghĩ tích cực về bản thân.” Thông thường, chúng ta bước vào thế giới với một sự tự tin dồi dào. Bạn hãy ngắm nhìn những đứa trẻ khi thấy chúng tự tin thế nào lúc nhảy khỏi xích đu hay vô tư biểu diễn mà chẳng để ý gì đến đám đông. Khi một đứa trẻ được công nhận và khuyến khích, chúng sẽ củng cố ý thức về bản thân và tâm trí chúng sẽ tự xác nhận mình xứng đáng, mình có giá trị, xinh đẹp hay thông minh…

Nhiều người thường có được cảm giác tự tin ngay từ thuở nhỏ, nhưng đôi khi cuộc sống lại thường ném ra những cú huých khiến chúng ta bị sụt giảm cảm giác này. Khi thiếu tự tin, chúng ta không thể xử lý những lời chỉ trích của người khác hoặc khó thấy tin tưởng bản thân mình.

Nhưng có một điều tuyệt vời là, mỗi khoảnh khắc đều có thể biến thành một cơ hội để xây dựng sự tự tin. Để bù đắp cho những gì đã mất, bạn có thể xây dựng lại sự tự tin theo thời gian thông qua những khoảnh khắc dù là nhỏ nhất.

Hãy lưu ý rằng, dù nghe chừng có vẻ giống nhau nhưng nhút nhát hay sống nội tâm không đồng nghĩa với việc thiếu tự tin. Nhút nhát là một đặc điểm tính cách của một số người trước mặt người khác. Người hướng nội cũng có đặc điểm như vậy, khi hướng về thế giới nội tâm để suy ngẫm và thấu hiểu. Điều này trái ngược với những người hướng ngoại và thích giao lưu với người khác.

Phương Pháp Để Tạo Dựng Sự Tự Tin

Tìm hiểu xem sự thiếu tự tin của bạn bắt nguồn từ đâu

Tìm ra nguyên nhân gốc rễ của sự kém tự tin có thể đem lại cho bạn chỉ dẫn để củng cố sự tự tin. Hãy thử thực hành bài tập này để tìm ra nguyên nhân gốc rễ khiến bạn kém tự tin: 

Trong một tuần, hãy ghi lại bất kỳ suy nghĩ hoặc câu nói thiếu tự tin nào xuất hiện trong đầu bạn. Đối với mỗi suy nghĩ hoặc câu nói, hãy tự hỏi bản thân: “Ai hoặc điều gì đã khiến bạn suy nghĩ vậy?” 

Hãy quyết định xem bạn có muốn suy nghĩ đó ảnh hưởng đến bạn trong giai đoạn này của cuộc đời hay không. Ghi lại những phản ứng của bạn và lập kế hoạch để khắc phục.

Dừng so sánh bản thân với người khác

Bạn có so sánh diện mạo của mình với những người bạn theo dõi trên Instagram không? Hoặc so sánh mức lương với những gì bạn của bạn kiếm được? Lý thuyết so sánh xã hội giải thích rằng việc so sánh là tự nhiên. Nhưng nó không có khả năng giúp tăng cường sự tự tin của bạn, thậm chí có thể có tác dụng ngược lại.

Một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên tạp chí Personality and Individual Differences đã tìm thấy mối liên hệ trực tiếp giữa lòng đố kỵ và cách chúng ta cảm nhận về bản thân. Cụ thể, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng khi mọi người so sánh mình với người khác, họ cảm thấy ghen tị. Và càng có nhiều sự đố kỵ, họ càng cảm thấy tồi tệ hơn về bản thân.

Làm thế nào để bạn xây dựng sự tự tin khi nhận thấy rằng bạn đang vẽ ra những so sánh? Đầu tiên, hãy nhắc nhở bản thân rằng làm như vậy không hữu ích. Mọi người đều đang chạy cuộc đua của riêng họ và cuộc sống không phải là một cuộc cạnh tranh.

Nếu bạn cảm thấy ghen tị với cuộc sống của người khác, bạn cũng nên nhớ những điểm mạnh và thành công của chính mình. Điều này có thể giúp bạn tập trung vào cuộc sống của chính mình thay vì tập trung vào cuộc sống của người khác.

Hiểu được cảm giác tự tin của bản thân

Hãy dành ra chút thời gian để tìm hiểu cảm giác tự tin trong bạn. Hãy thử hỏi mình: “Lúc nào bạn biết rằng mình đã đạt được độ tự tin cao nhất?”. Đó có phải là khi bạn bắt đầu lên tiếng nhiều hơn trong công việc? Hay là khi bạn có thể mặc bộ quần áo mà bạn hằng mong muốn? Bạn thậm chí có thể giới thiệu bản thân với người bạn thích khi vô tình gặp mặt? Vì mỗi chúng ta đều khác nhau, nên bạn cần tìm hiểu thật kỹ để tìm cho bản thân thước đo cá nhân về sự tự tin.

Căn chỉnh lại bản thân mình

Nếu bạn thấy mình thường xuyên sử dụng từ “nên” (ví dụ: tôi sẽ kết hôn vào năm 30 tuổi, tôi nên có một ngôi nhà vào năm sau hoặc tôi nên có một cuộc sống chung với người khác vào lúc này), hãy lùi lại và suy ngẫm. Những thứ “nên” này đến từ đâu?

Nhiều “điều nên làm” trong cuộc sống bắt nguồn từ các kỳ vọng về văn hóa hoặc gia đình. Tất cả những câu nói phía trên, sẽ trở nên hữu ích hơn nên bạn tự hỏi bản thân rằng: “Liệu đó có phải là điều mình thực sự mong muốn?”.

Bạn có sức mạnh để làm chủ cuộc sống của mình bất cứ lúc nào. Bạn càng đưa ra quyết định phù hợp với con người thật và mong muốn của mình, bạn sẽ càng trở nên tự tin hơn trong cuộc sống.

Bắt đầu bằng những việc nhỏ nhất

Hầu hết chúng ta đều ngại việc thay đổi, nhất là khi phải trải qua nhiều thay đổi cùng một lúc. Bí kíp chính là hãy hoàn thiện bản thân từ những việc nhỏ nhất.

Huấn luyện viên Shirin Eskandani, người sáng lập Wholehearted Coaching đưa ra lời khuyên để xây dựng sự tự tin cho bản thân chính là đặt ra những lời hứa nhỏ với bản thân mình và sau đó thực hiện theo. Hãy làm những việc đơn giản nhưng thực tế với bạn. Ví dụ, nếu bạn không phải là người thích dậy sớm, thì đừng cam kết thức dậy lúc 6 giờ sáng mỗi ngày, mà thay vào đó hãy cố gắng ngủ sớm hơn từ đêm hôm trước.

Áp dụng tư duy phát triển

Tư duy phát triển khuyến khích bạn khám phá ngoài các kỹ năng và kiến thức hiện tại của mình. Thay vì sử dụng các cụm từ như “Tôi không tự tin”, chỉ cần thêm “chưa” vào. Bạn sẽ biến giới hạn cũ thành “Tôi chưa tự tin”. Điều này như một sự khuyến khích rằng bạn đang trong quá trình đạt được những kỹ năng để trở nên tự tin hơn.

Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy rằng các can thiệp về tư duy phát triển đã đem lại những điểm số môn toán cao hơn cho học sinh trung học và giúp học sinh được hòa mình vào môi trường khuyến khích các nguyên tắc tư duy phát triển. Vì vậy, rất đáng để khám phá tư duy phát triển của bạn.

Chấp nhận rằng có thể bạn sẽ thất bại

Chúng ta đang sống trong một nền văn hóa không thích sự thất bại, nơi mọi người chủ yếu chỉ nói về thành tích của họ. Hiếm khi bạn được nghe về những lời kể của mọi người về sự thất bại. Khi bạn hiểu rằng thất bại xảy ra là một phần của quá trình sống, bạn sẽ sống trọn vẹn hơn.

Chúng ta thường được dạy rằng sự tự tin đến từ những thành tựu mình đạt được. Tuy nhiên, điều này chỉ có nghĩa là, khi chúng ta đạt được thành công, chúng ta sẽ cảm thấy hài lòng về khả năng của mình. Nhưng khi thất bại, sự tự tin của chúng ta sẽ bị ảnh hưởng. Vì vậy, bất kể chúng ta thành công hay thất bại, chúng ta đều cần sức mạnh để giữ trọn vẹn sự tự tin của mình.

Bảo vệ bản thân khỏi những lời chỉ trích

Đôi khi, bạn ngần ngại trước sự tự tin của bản thân vì bạn đã nhận được những lời phê bình từ những nhân vật có "quyền lực" trước đó trong cuộc sống như cha mẹ, giáo viên hay lãnh đạo. Và bạn đã ngầm coi những lời chỉ trích đó là thật. 

Sự tự tin cũng được xây dựng bằng việc nhớ lại những câu chuyện về sự xứng đáng của chúng ta. Thông thường, giọng nói trong đầu chúng ta sẽ nói rằng chúng ta không đủ tốt. Đó không phải là giọng nói đích thực, mà chỉ là sự lặp lại của những tiếng nói từ những người đã chỉ trích chúng ta trong quá khứ. Khi chúng ta phản bác lại chúng, giọng nói thật sự từ trong tâm trí sẽ trở lại, động viên và tiếp thêm sức mạnh cho ta.

Hiểu rằng những cảm xúc này chỉ là tạm thời

Trong cuốn sách Come As You Are, nhà giáo dục và nghiên cứu Emily Nagoski đã viết rằng: “Cảm xúc là những đường hầm. Bạn phải vượt qua bóng tối để đến được với ánh sáng nơi cuối đường.”

Cảm xúc trải qua một chu kỳ có sự bắt đầu và kết thúc. Mặc dù cảm xúc có thể cảm nhận rất mãnh liệt vào một thời điểm, nhưng chúng chỉ là tạm thời. Ở cấp độ rất cơ bản, cảm xúc là phản ứng sinh lý đối với các kích thích xảy ra với bạn. Ví dụ, nếu wifi bị ngắt trước buổi thuyết trình, bạn sẽ bị căng thẳng. Nếu bạn nhận được một gói quà bất ngờ từ người thân, bạn sẽ thấy vui sướng tột độ. Nếu bạn nhận được tin nhắn từ người yêu cũ, bạn sẽ thấy nỗi buồn rõ rệt. Dù là tác nhân kích thích và cảm xúc nào, chúng đều là những điểm dữ liệu để thông báo cho bước hành động tiếp theo của bạn.

Cũng giống như sự tự tin, bất kỳ cảm xúc nào như lo lắng, căng thẳng hoặc sợ hãi đang ngăn cản bạn đều chỉ là tạm thời. Khi nó qua đi, bạn sẽ lại cảm thấy bình thường.

Tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát

Rất nhiều lần, chúng ta đặt sự tự tin vào những thứ mà chúng ta thực sự không kiểm soát được - như những gì người khác nghĩ, kết quả của một dự án, phản ứng của người khác… Để xây dựng lòng tự tin, chúng ta cần giải phóng sự ràng buộc của mình vào những thứ chúng ta không thể kiểm soát và bắt đầu lại từ những gì chúng ta có thể kiểm soát.

Ví dụ như, khi bạn làm một bài thuyết trình, bạn có thể đầu tư rất nhiều tâm sức vào ý kiến của người khác - như những gì người khác nghĩ, kết quả của dự án, phản ứng của đồng nghiệp… Hãy chỉ tập trung vào những thứ bạn có thể kiểm soát được thôi. Như bạn đã chuẩn bị bài thuyết trình này như thế nào, niềm đam mê của bạn với chủ đề lần này và bạn đã bỏ bao nhiêu công sức vào nó. Hãy nhắc nhở bản thân về những điều này một cách nhất quán và lặp đi lặp lại cho đến khi chúng trở thành niềm tin mới của bạn.

Đặt bản thân vào những thứ bạn có thể kiểm soát, thậm chí chỉ là một khía cạnh của mục tiêu, sẽ giúp bạn vững vàng hơn để tiến về phía trước. Và hãy nhớ: bằng cách bắt đầu từ những việc bạn có quyền kiểm soát, bạn sẽ đảm bảo rằng bạn xây dựng được sự tự tin từ nơi có sức mạnh bên trong.

Xây dựng một cộng đồng cùng chí hướng xung quanh bạn

Nghiên cứu cho thấy rằng quan điểm của chúng ta về bản thân thường không chính xác. Cho dù bạn đánh giá thấp hoặc đánh giá quá cao khả năng của mình, bạn không thể tạo ra một mức độ tự tin chính xác hơn trong sự cô lập. Bạn cần tương tác với môi trường xung quanh và những người khác để xây dựng sự tự tin.

Một môi trường có chủ đích để phát triển sự tự tin mới chớm nở của bạn là rất quan trọng. Chia sẻ kinh nghiệm của bạn với một vài người bạn thân, những người đang cùng hành trình phát triển. Tìm các tài nguyên trong cộng đồng như nhà trị liệu, huấn luyện viên, podcast, blog, sách… để giúp xây dựng nền tảng cho sự tự tin của bạn.

Và nếu ai đó luôn làm bạn cảm thấy mất niềm tin vào bản thấy hay chỉ mang lại những cảm xúc tiêu cực, hãy bỏ qua họ. Thay vào đó, hãy bao quanh bạn với những người yêu thương bạn và muốn điều tốt nhất cho bạn. Tìm kiếm những người khác tích cực và có thể giúp bạn xây dựng sự tự tin. Sự tự tin và thái độ tích cực đi đôi với nhau.

Hãy tạm dừng mạng xã hội

Một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên Tạp chí tâm lý học châu Âu cho thấy rằng những người có lòng tự trọng thấp có xu hướng xây dựng “cái tôi giả tạo” trên mạng xã hội. Điều này dẫn đến nhận thức không chính xác về bản thân và giá trị của bản thân. Vì vậy, hãy cân nhắc việc tạm rời xa mạng xã hội để kết nối lại với con người thật của bạn, không bị so sánh và cố gắng gây ấn tượng với người khác. 

Bao dung hơn với chính bản thân mình

Sự bao dung giúp bạn đồng cảm với chính mình khi gặp khó khăn trong cuộc sống. Điều này sẽ giúp bạn tránh xa những lời nói tiêu cực, hạ thấp bản thân và hướng đến những sự yêu thương, nâng niu bản thân hơn để trò chuyện với chính mình.

Bao dung chính là chìa khóa để nuôi dưỡng sự tự tin. Việc bám chặt vào những “sai lầm” hoặc “thất bại” trong quá khứ thực sự ảnh hưởng đến mức độ tự tin của chúng ta. Nếu chúng ta có thể đối xử tử tế với bản thân và cho phép bản thân buông bỏ những khoảnh khắc này, chúng ta sẽ tin tưởng vào bản thân mình nhiều hơn.

Những Lợi Ích Của Việc Thúc Đẩy Sự Tự Tin

Xây dựng khả năng phục hồi để thử những điều mới

Sự tự tin là nguồn gốc cho phần lớn những gì chúng ta tìm kiếm trong cuộc sống. Nó cung cấp cho chúng ta nguồn nhiên liệu cần thiết để thử những điều mới và chấp nhận rủi ro.

Hiệu suất tốt hơn

Cho dù trong công việc, trong thể thao hay những nỗ lực mang tính cá nhân, sự tự tin giúp bạn hoàn thành nhiệm vụ dễ dàng hơn và do đó, bạn sẽ thành công. Sự tự tin trong một lĩnh vực có thể mang lại sự tự tin trong nhiều lĩnh vực khác. Sự tự tin thậm chí đã được chứng minh là một yếu tố tạo nên hiệu suất cao hơn năng lực vốn có.

Tạo ra cuộc sống mà bạn mong muốn

Khi không tin vào bản thân, chúng ta có xu hướng thực hiện những hành động thực sự tạo ra kết quả chính xác những điều mà chúng ta lo sợ. Bằng cách thúc đẩy niềm tin của bản thân, bạn có thể thực hiện các hoạt động và tạo ra kết quả phản hồi tốt hơn sức mạnh phi thường bên trong chính mình.

Biết được mong muốn chính xác của mình

Trong một nghiên cứu khám phá mối quan hệ giữa sự tự tin và các tương tác xã hội, các nhà kinh tế học lưu ý rằng, mặc dù nhiều người có xu hướng có được sự tự tin từ những lời khen của người khác, nhưng có những người lại được hưởng lợi từ sự tự tin của bạn. Ví dụ, khi người quản lý khen ngợi khả năng tổ chức sự kiện của bạn vì những nỗ lực của bạn cũng giúp công việc của cô ấy trở nên dễ dàng hơn.

Bạn có thể giỏi nhiều thứ, nhưng với sự tự tin, bạn có thể xác định được những thứ mình muốn trở nên giỏi, chứ không chỉ xây dựng lòng tin vào những thứ mà bạn nhận được sự khen ngợi từ người khác.

Khi bạn tự tin vào bản thân, bạn bắt đầu đưa ra quyết định phù hợp với những gì bạn thực sự muốn. Bạn ít nghe những lời khuyên bảo bạn nên làm gì và bắt đầu làm những gì bạn thực sự muốn làm.