Sách: Thiền sư và em bé 5 tuổi

Thầy Thích Nhất Hạnh viết rằng: “Trong lòng chúng ta ai cũng có một em bé đang đau khổ. Ai cũng có một thời gian khó khăn khi còn thơ ấu và nhiều người đã trải qua những chấn động tâm lý, những tổn thương lớn mà vết thương còn lưu lại đến bây giờ.”

“ Để tự bảo vệ và phòng hộ trước những khổ đau trong tương lai, chúng ta thường cố quên đi thời gian đau lòng đó. Mỗi khi tiếp xúc với những kinh nghiệm khổ đau ấy, chúng ta nghĩ rằng chúng ta sẽ không chịu đựng nổi, sẽ không có khả năng xử lý nên chúng ta nén chặt những cảm xúc và ký ức của mình vào đáy sâu vô thức. Đó có thể là do đã từ lâu chúng ta không đủ can đảm để đối diện với em bé đó.”

Trước khi đọc cuốn sách này, khi chỉ đọc tiêu đề, tôi đã ngây ngô nghĩ chắc đây là những đoạn hội thoại mà Thiền sư nói với lũ trẻ con, với 1 hoặc nhiều em bé 5 tuổi nào đó, thông qua những hội thoại ấy, Thiền sư dạy chúng ta những triết lý về cuộc đời. Nhưng hóa ra thầy viết những điều sâu lắng hơn, những điều ẩn sâu bên trong chúng ta mà một đứa trẻ vô minh như mình lần đầu được đọc.

Cảm nhận ban đầu quả thực cuốn sách không dễ để hiểu, cần tập trung thì mới có thể đọc. Thế là tôi đã mang cuốn sách đi theo khắp nơi và cố gắng đọc nó vào những lúc yên tĩnh và tập trung nhất có thể. Chắc sẽ còn đọc đi đọc lại vì đây là 1 cuốn sách thiên về thực hành nhiều hơn là chỉ hiểu.

“Thiền sư và em bé 5 tuổi” qua giọng văn nhẹ nhàng của thầy Thích Nhất Hạnh nhắc chúng ta về sự có mặt của một em bé bên trong chính mình, bên trong mỗi người mà không phải ai cũng nhìn thấy được sự có mặt của em bé ấy, không phải ai cũng cảm nhận được những nỗi niềm của em bé ấy. Em bé chính là những đau khổ, những tổn thương, những mệt mỏi trong quá khứ của ta. Vì em bé đau khổ, nên ta cất em đi, cất em vào góc tối nhất, góc sâu xa nhất bên trong chính mình. Ta quên mất rằng em cần được ôm ấp, được vỗ về, được ta nhìn nhận và được ta thương.

Em bé trong tác phẩm thầy Thích Nhất Hạnh viết, có thể là hiện thân của một trận bạo hành, một lần bị bỏ rơi, một lần nặng lời của người khác. Em bé của ta cũng có thể hiện thân là một lần bị điểm kém, một lần mất tự tin, là ký ức về những chuỗi ngày dài cô đơn vì không có ai bên cạnh. Em bé bị tổn thương ấy có thể là bất cứ thứ gì khiến trái tim ta đau khổ, là bất cứ thứ gì khiến ta tuyệt vọng, khiến ta nghi ngờ cảnh giác, khiến ta mất đi sự an nhiên trong trẻo vốn có của chính mình.

Thầy dạy chúng ta cách “phát hiện” ra em bé, cuốn sách chỉ cho ta cách nhìn ra em bé trong hình hài to lớn của người trưởng thành ra sao? Cuốn sách chỉ cho ta nếu ta bắt gặp “em bé 5 tuổi” ấy ở bên trong mình, ta hãy quan sát nó. Hãy nhìn ngắm, vuốt ve, đừng cất em bé đi đâu, đừng mang em bé đi giấu như ta cách ta phủ nhận cảm xúc của chính mình, như cách ta nén tất cả nỗi buồn, sự tổn thương của chúng ta vào trong và đeo lên mình chiếc mặt nạ hoàn hảo.

Em bé 5 tuổi ấy có thể cũng đã từng tồn tại trong bố mẹ, tổ tiên, những người cũng đã nén rất nhiều cảm xúc vào mình, nén những tổn thương đau khổ nhưng vì quá vô minh nên chưa phát hiện ra, vì sự vô minh ấy nên mới vô tình trút sự tổn thương ấy lên chúng ta bây giờ. Cuốn sách dạy chúng ta cách cảm thông và yêu thương họ. Nếu ta ôm ấp em bé bị tổn thương ấy trong ta, cũng là cách ta thay tổ tiên của mình ấp ôm những em bé trong họ. Như vậy mọi nỗi đau sẽ được chữa lành.

Thiền sư và em bé 5 tuổi không chỉ để lại ấn tượng bởi những triết lý giản đơn bằng ngôn ngữ nhà Phật. Nó còn giúp chúng ta có thể thực hành, hướng dẫn chúng ta thực hành cách chữa lành những tổn thương của em bé trong ta thông qua những phương pháp quen thuộc.

Quán niệm hơi thở: Quán niệm hơi thở đã được thầy Thích Nhất Hạnh chia sẻ rất nhiều trên mọi diễn đàn và đặc biệt trong các hội nhóm của Sư Ông Làng Mai. Một cách “làm thinh” hiệu quả nhất chính là tập thở. Quan sát ta thở vào, thở ra, quan sat cơ thể thông qua 16 phép quán niệm.

Bên cạnh đó, viết là phương pháp chữa lành đơn giản và dễ làm nhất, không chỉ được khẳng định lại lần nữa bởi sư ông Thích Nhất Hạnh trong cuốn sách này. Viết cũng chính là cách ta tâm sự với chính ta, là cách ta buông xả những nỗi niềm để ngày mai có thể nạp thêm nhiều điều mới. Viết tự nhiên không cần bận tâm có hay ko, có ổn ko, có bị phán xét không, viết là viết, viết như thiền vậy đó. Viết thư với thầy Thích Nhất Hạnh cũng chính là 1 cách thực tập để chữa lành

Năm cái lạy là phương pháp thực tập để có thể kết nối với Tổ tiên và đất mẹ.

Làm mới là phương pháp lắng nghe tâm mình, vừa thực tập theo dõi hơi thở, vừa lắng nghe, vừa sám hối.

Lắng dịu cảm xúc và vận động thân thể hay còn là cách quán chiếu và quan sát, cách nhìn ngắm những nỗi niềm tuổi thơ, nỗi niềm quá khứ đi lên, nhìn thấu tận sâu xa những muộn phiền để rồi quan sát, vỗ về, yêu thương nó

5 phương pháp thực tập và toàn bộ triết lý từ cuốn sách, tưởng chừng như khó mà lại giản đơn, tưởng chừng xa lạ mà lại thân quen nhường nào.

Điều quan trọng nhất, cuốn sách này chính là lời động viên, lời vỗ về, lời yêu thương Thiền Sư viết để nhắc mình hãy quan sát thân, tâm, trí của mình trong mỗi phút giây, hãy đón nhận mọi cảm xúc của mình đi và đến, đừng kìm nén, đừng sợ hãi. Hãy giữ sự quan sát trong tỉnh thức, hãy giữ mọi xúc cảm được an trú trong phút giây hiện tại. Và chắc chắn đó không phải lời nhắc suông, 5 phương pháp thầy Thích Nhất Hạnh viết trong cuốn sách này chính là cách để chúng ta cùng nhau tập luyện, hiểu triết lý, chăm tập luyện, chắc chắn chúng ta tự do.